Σελίδες

Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2014

Δέκα άγνωστα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου



 «Σειρά σου τώρα,/ χωρίς φώτα,/ χωρίς σκηνικά και θεατές,/ να παίξεις εαυτόν»


Δέκα άγνωστα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου 

 Τα ποιήματα κυκλοφόρησαν τον Νοέμβριο 2013 από τις εκδόσεις Κέδρος αφορούν δέκα ολιγόστιχα πεζόμορφα ποιήματα που γράφτηκαν σε πολυτονικό το 1985 και ανήκουν στη συλλογή Υπερώο.


Ο Ποιητης  τα έγραψε στη δεκαετία '80  και δόθηκαν στη δημοσιότητα ξανά με έγκριση της κόρη του Ερσης.
Τ΄ΑΣΠΡΑ ΒΟΤΣΑΛΑ
Ετούτα τ΄άσπρα βότσαλα στο γυμνό σου τραπέζι/ λάμπουν στον ήλιο. Κανένας δε μαντεύει/ από ποιους βυθούς ανασύρθηκαν. Κανένας/ δεν υποπτεύεται με τι ριψοκίνδυνες/ καταδύσεις τ΄ανέβασες. Με τι / στερήσεις κι αρνήσεις τ΄απέσπασες/ από τα νύχια κοραλλόδεντρων και βράχων. Γι΄αυτό/ λαμποκοπούν τόσο λευκά με τη σεμνή τους περηφάνια/ ν΄αποσκεπάζουν το σκοτάδι της καταγωγής τους και ποτέ/ να μην μαρτυρήσουνε την ώρα της Μεγάλης Δίκης.
ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΟ
Η σιωπηλή αθωότητα της άγνοιας. Πόσες/ διαδοχικές αναιρέσεις , σφαλερές διαισθήσεις./ Κοιτούσες το βουνό, το ποτάμι, το σύννεφο./ Τα ωραία κορίτσια χάθηκαν στον κήπο/ πίσω από πανύψηλα χρυσάνθεμα. / Η νύχτα/ διαστέλλονταν πάνω απ΄την πόλη./ Κι εσύ/ απόμεινες ασάλευτος μέσα στο διχασμό σου,/ έχοντας μόνο άλλοθι το άστρο.
ΧΩΡΟΣ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ
Πίσω απ΄τη μάντρα ,σπασμένα γυαλιά,/ σπασμένες στάμνες και κονσερβοκούτια,/ τα λυπημένα σκυλιά, οι άγριες γάτες, / πλήθος τσουκνίδες κι ανάμεσά τους/ ένα μικρό λουλούδι κίτρινο,/ σαν άστρο παραμελημένο,/ έχει αναλάβει να πληρώσει όλα τα σπασμένα./ Μαζί κι εγώ.
 

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ
Πριν από εσένα ήσουν εσύ;/ Έξω στο δρόμο δεν περνάει κανένας./ Το φως του δωματίου πέφτει κάθετα/ τονίζοντας τα ζυγωματικά, σβήνοντας το σαγόνι/ μέσα στην ίδιαν απορία: «υπήρξαμε;». Έτσι/ πέταξα το ποτήρι απ΄το παράθυρο./ Έτσι άκουσα τουλάχιστον κάτω στο πεζοδρόμιο τον κρότο: «υπάρχουμε».

ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ
Τα πιο πολλά, τα πιο ωραία,/ τα΄δες απ΄την κλειδαρότρυπα- λουλούδια πεσμένα στο πάτωμα/ και μέσα στα παπούτσια σου. / Καλύτερα λοιπόν/ να περπατάς ξυπόλητος/ μη σ΄ακούσουν.


ΤΟ ΑΔΙΑΒΑΤΟ
Άνθρωποι ριψοκίνδυνοι ήταν./ Δεν το περηφανεύονταν ωστόσο./ Έσπασε το θερμόμετρο,/ ο υδράργυρος σκόρπισε./ Σαν φτάσαμε στα σύνορα/ μας σταμάτησαν./ Τα ψεύτικα διαβατήρια / ήταν έγκυρα./ Εμείς δεν περάσαμε.
ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΡΚΟ
Στη μικρή λίμνη τα χρυσόψαρα κι ένας κύκνος./ Στο παγκάκι η Περσεφόνη σταυροπόδι. Τα γόνατά της / λάμπουν ωραία. Όμως , προπάντων, αυτός ο κύκνος ακριβώς ήταν το επιχείρημα σου/ να συνεχίσεις να γράφεις μετά θάνατον.
ΥΑΛΟΥΡΓΕΙΑ
Οι φούρνοι των υαλουργείων. Φλόγες, διαθλάσεις,/ κρυστάλλινες μορφές, αγαλμάτια, δοχεία./ Το σώμα της Άρτεμης διάφανο,/ ο κλόουν, ο υπνοβάτης, η θλιμμένη χελώνα,/ τα δίδυμα άλογα. Σχήματα οικεία-/ μακρινές μνήμες επιστρέφοντας στον εαυτό τους, / πραγματωμένη διαφάνεια. Πρόσεχε- είπε- /αχ, η ονειρεμένη, η εύθραυστη, διαψευσμένη, / η προδοτική.

Ο ΩΡΑΙΟΣ ΔΡΑΠΕΤΗΣ
Φτηνό το φως, φτηνά μαγαζιά, φθηνότερα λόγια./ Άλλοι έφυγαν, άλλοι κοιμούνται, άλλοι πεθάνανε./ Κι αυτοί κι εκείνοι το ίδιο γερνάνε./ Εσύ αρνήθηκες τον γενικό κανόνα./ Άφησες πλαγιασμένο στο κρεβάτι σου το ομοίωμά σου/ μην καταλάβουν πως εσύ πλανιέσαι/ στο μέγα δάσος, άοπλος κυνηγός,/ φορώντας τις λευκές σου μπότες.

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2014

Τζιάνι Ροντάρι (Gianni Rodari) ''Δε διευθύνει κανείς''


«Τον κόσμο μπορείς να τον κοιτάξεις από το ύψος ενός ανθρώπου αλλά και από εκείνο ενός σύννεφου. Στην πραγματικότητα, μπορείς να μπεις από την κεντρική πόρτα ή να χωθείς -είναι πιο διασκεδαστικό- από ένα παραθυράκι.»
“La fantasia fa parte di noi
come la ragione:
guardare dentro la fantasia
è un modo come un altro
per guardare dentro noi stessi”.

(Gianni Rodari)
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Τζιάνι Ροντάρι γεννήθηκε στο Πιεμόντε το 1920 και πέθανε στη Ρώμη το 1980. 
Eργάστηκε για αρκετά χρόνια ως δάσκαλος, αλλά ασχολήθηκε κυρίως με τη δημοσιογραφία, την οποία υπηρέτησε ως διευθυντής εφημερίδων και περιοδικών. 
 Η ιδιότητα με την οποία έγινε γνωστός τόσο στη χώρα του όσο και διεθνώς είναι αυτή του συγγραφέα παιδικών βιβλίων. 
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε ολόκληρο τον κόσμο (πολλά από αυτά κυκλοφορούν και στα ελληνικά) και έχουν διαβαστεί από εκατομμύρια παιδιά. 
 Το 1970 του απονεμήθηκε το βραβείο Άντερσεν, η μεγαλύτερη διάκριση διεθνώς για συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας.

https://c2.staticflickr.com/6/5155/5913274327_f805a4f9d7_z.jpg
Απόσπασμα από βιβλίο του Τζιάνι Ροντάρι, Ιταλού δάσκαλου και συγγραφέα παιδικών βιβλίων.

Ρώτησα ένα κοριτσάκι:
- Ποιος διευθύνει στο σπίτι;
Αυτή σωπαίνει και κοιτάζει.
- Λέγε ποιος είναι ο αρχηγός; Ο μπαμπάς ή η μαμά;
Το κοριτσάκι με κοιτάζει και δεν απαντά.
-Λοιπόν, θα μου πεις; Πες μου ποιος είναι ο αρχηγός;
Με ξανακοιτάζει με αμηχανία.
- Δεν ξέρεις τι θα πει «διευθύνω»;
Και βέβαια το ξέρεις.
- Δεν ξέρεις τι θα πει «αρχηγός»;
Κια βέβαια το ξέρεις.
- Λοιπόν;
Με κοιτάζει και σωπαίνει. 
Δεν ξέρω τι να κάνω. Να θυμώσω; Κι αν η καημένη είναι μουγκή;
Τώρα, να, το βάζει στα πόδια.
 Τρέχει μέχρι την άκρη του λιβαδιού, γυρνάει απότομα, μου βγάζει τη γλώσσα και μου φωνάζει γελώντας:
- Δε διευθύνει κανείς, γιατί στο σπίτι μας όλοι μας αγαπιόμαστε.

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

Μάτια μου μεσ΄ τα μάτια σου...

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjm39D4RvPz1Jn-74qGbbh-qhpinRmJ8h0V3MU6IYI00gxKH_7vNIqPIYEL25ubaiAqijz9TPDIcVzLtCBLtdIa-R2Qt-H0iTCEKuIHN6Or0X3cNWVFKdLCBpc5zLgd38SL8mqP7oGMJXVp/s640/Oksana+Chaus+-%CE%95%CF%81%CF%89%CF%84%CF%8C%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%BF%CF%82.jpg
Κι ο’ που κατέχει και μιλεί με γνώση και με τρόπο
κάνει και κλαίσι και γελούν τα μάθια των ανθρώπω.(Ερωτόκριτος -Βιτσέντζος Κορνάρος)



 Λιγότερο από μια στιγμή μάτια να κοιταχτούνε μπορεί να φύγει μια ζωή να μη λησμονηθούνε.(Λουδοβίκος των. Ανωγείων) .

Αν κανείς είναι έτοιμος ν'αγαπήσει /ας αγαπήσει με την πρώτη ματιά(William Shakespeare)
Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές 
μέρες ολόκληρες σε κοίταζα στα μάτια 
και δε σε γνώριζα μήτε με γνώριζες... (Γιώργος Σεφέρης)
Αμοργός(απόσπασμα) -Νίκος Γκάτσος 
Tι να μου κάμει η σταλαγματιά που λάμπει στο μέτωπό σου;
Tο ξέρω πάνω στα χείλια σου έγραψε ο κεραυνός τ’ όνομά του
Tο ξέρω μέσα στα μάτια σου έχτισε ένας αητός τη φωλιά του 

*   
 Xρόνια και χρόνια πάλεψα με το μελάνι και το σφυρί βασανισμένη καρδιά μου 
Mε το χρυσάφι και τη φωτιά για να σου κάμω ένα κέντημα 
Ένα ζουμπούλι πορτοκαλιάς

Mιαν ανθισμένη κυδωνιά να σε παρηγορήσω 
Eγώ που κάποτε σ’ άγγιξα με τα μάτια της πούλιας 
Kαι με τη χαίτη του φεγγαριού σ’ αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους 
Πάνω στη θερισμένη καλαμιά και φάγαμε μαζί το κομένο τριφύλλι.

Mαύρη μεγάλη μοναξιά με τόσα βότσαλα τριγύρω στο λαιμό τόσα χρωματιστά πετράδια στα μαλλιά σου.


Ορκίστηκα στα μάτια σου
που τα ‘χα σαν βαγγέλιο
τη μαχαιριά που μου ‘δωκες
να σου την κάμω γέλιο(Νίκος Γκάτσος)



Το δηλητήριο-Σὰρλ Μπωντλαίρ

Τὸ κρασὶ ντύνει καὶ τὴ πιὸ ἄθλια τρώγλη
μὲ λαμπρὴ πολυτέλεια,
τὴ μεταμορφώνει σὲ χρυσὸ παλάτι
μὲ τὶς χρυσές, τὶς πορφυρὲς λάμψεις του
ποὺ μοιάζουν ἥλιο ποὺ δύει στὴν ὁμίχλη.

Τὸ ὄπιο μεταμορφώνει τὸ ἀπέραντο
μεγαλώνει τὸ ἀέναο 
μακραίνει τὸν καιρό,
ἐπιμηκύνει τὸν καιρό, 
βαθαίνει τὴ λαγνεία
καὶ τὶς σκοτεινές,
τὶς ἐρεβώδεις ἡδονὲς
ὁδηγεῖ τὴ ψυχὴ πέρα ἀπ᾿ τὰ σύνορα.

Ὅμως ὅλα τοῦτα εἶναι χλωμὰ
μπροστὰ στὸ δηλητήριο ποὺ κυλᾶ
ἀπὸ τὰ μάτια σου -τὰ πράσινά σου μάτια λίμνες
καὶ μέσα τους ριγεῖ ἡ ψυχή μου καὶ ταράζεται
οἱ σκέψεις μου ὀρυμαγδὸς κι ὑψώνονται 
πάνω ἀπὸ τὶς πικρὲς ἀβύσσους.
 Ὁ πράσινος κῆπος(Νικηφόρος Βρεττάκος)
Ἔχω τρεῖς κόσμους. Μιὰ θάλασσα, ἕναν
οὐρανὸ 
κι ἕναν πράσινο κῆπο: τὰ μάτια σου.
Θὰ μποροῦσα ἂν τοὺς διάβαινα καὶ τοὺς τρεῖς, νὰ σᾶς ἔλεγα
ποῦ φτάνει ὁ καθένας τους. Ἡ θάλασσα, ξέρω.
Ὁ οὐρανός, ὑποψιάζομαι. Γιὰ τὸν πράσινο κῆπο μου,
μὴ μὲ ρωτήσετε.
Παραθέματα ερωτικού ,ποιητικού λόγου-Τάσος Λειβαδίτης 
- «Εν’ ανθισμένο κλωνάρι μυγδαλιάς ο γερτός λαιμός σου».
- «Τα μαλλιά σου είναι μαύρα όπως μια νύχτα, στο στόμα σου ανασαίνει ολάκερη η άνοιξη…».
- «Τα μάτια σου ...α, τι να πω, αγάπη μου, για τα μάτια σου,όταν τα μάτια σου είναι όμορφα σαν όλα μαζί του κόσμου τα τραγούδια,όταν είναι μεγάλα τα μάτια σου σαν την πιο μεγάλη ελπίδα…».
«Όχι λοιπόν, δε θα σε πάρει από τα χέρια μου ο άνεμος
μήτε η νύχτα...κανείς δε θα σε πάρει. Ακούς; Ακούς;».

Αχ, για να γεννηθείς εσύ κι εγώ
Γι’ αυτό, για να σε συναντήσω
Γι’ αυτό έγινε ο κόσμος μάτια μου
Γι’ αυτό, για να σε συναντήσω
(Τάσος Λειβαδίτης)


- «Κοιτούσε ο ένας τον άλλον και γελούσαμε…
Πόσο ήταν όμορφο να ζει κανείς».