Σελίδες

Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό

Απόσπασμα απο το το βιβλίο του ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ -ΣΤΟ ΒΥΘΟ
 Στον βυθό της ψυχής των περιθωριακών ανθρώπων εισβάλει ο Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι και μας παρουσιάζει μια εικόνα οικεία για τον ίδιο, μια εικόνα που πηγάζει από τις δικές του δύσκολες εμπειρίες της αντίξοης ζωής του.
Στο υπόγειο ενός ιδιωτικού υπνωτηρίου μπορεί κανείς να βρει κάθε λογής ανθρώπους. Από αλκοολικούς και πόρνες, μέχρι ηθοποιούς και πρώην αριστοκράτες.
Όλοι βυθισμένοι σε έναν κόσμο μοναχικό και σκληρό, που οι εμπειρίες τους βυθίζουν ακόμη περισσότερο στον πάτο της αναισθησίας.



Πηγή:www.monopoli.gr
Ο «Βυθός» γράφτηκε από τον Μαξίμ Γκόρκι το 1902
-ΛΟΥΚΑΣ-Μας λες για την αλήθεια ..μα η αλήθεια δεν είναι πάντα καλή για τον άνθρωπο..δεν θεραπεύει πάντα την ψυχή.
Να σου πω ένα παράδειγμα:Eιχα κάποτε ένα γνωστό που πίστευε στη χώρα της Δικαιωσύνης..
-ΜΠΟΥΜΠΝΟΦ-Σε τι πράγμα;
-ΛΟΥΚΑΣ-Στη χώρα της δικαιοσύνης. 
Πρέπει να υπάρχει έλεγε, κάπου στη γη η χώρα της δικαιοσύνης..
Και στη χώρα αυτή έλεγε, πρέπει να κατοικούν  ξεχωριστοί άνθρωποι, καλοί άνθρωποι!
Που σέβονται ο ένας τον άλλον, που βοηθάνε ο ένας τον άλλον και όλα στη ζωή τους  είναι μέλι γάλα.
Και ο άνθρωπος αυτός όλο έλεγε να φύγει, να ψάξει να βρει αυτή τη χώρα, ήταν όμως φτωχός και δύσκολα τα 'φερνε βόλτα...κι όταν καμιά φορά τα πράγματα πηγαίνανε απο το κακό στο χειρότερο, κι έλεγες, τώρα θα πέσει να πεθάνει-ακόμα και τότε, δεν το έβαζε κάτω, χαμογελούσε κι έλεγε:
''δεν θα πάθω τίποτα!θα αντέξω!''
Λίγο ακόμα θα περιμένω και θα αφήσω αυτή τη ζωή, και θα παω στη χώρα της δικαιοσύνης..''<Μοναδική του χαρά ήταν αυτή η χώρα>
 - ΠΕΠΕΛ-Και τι έγινε; πήγε τελικά;
-ΜΠΟΥΜΠΝΟΦ-Που να παει; χα χα !
-ΛΟΥΚΑΣ-Μια φορά, στα μέρη που ζούσε, έφεραν έναν εξόριστο επιστήμονα..με βιβλία, χάρτες πολύ μορφωμένο..
Ο άνθρωπός μας λέει στον επιστήμονα ''Πες μου σε παρακαλώ, που βρίσκεται η χώρα της δικαιοσύνης, και πως μπορώ να παω εκεί;''
Ο επιστήμονας ανοίγει τα βιβλία του, βάζει κάτω τους χάρτες του, κοιτάζει, ψάχνει, πουθενά η χώρα της δικαιοσύνης..Ολες οι χώρες ήταν εκεί, εκτός απ' τη χώρα της δικαιοσύνης.
-ΠΕΠΕΛ (Χαμηλόφωνα) Ούτε ίχνος;;;
Ο Μπουμπνόφ γελάει
-ΝΑΤΑΣΑ ..Σώπα εσύ...λοιπόν παππού;
-ΛΟΥΚΑΣ-Ο άνθρωπος δεν τον πιστεύει..Πρέπει, πρέπει να υπάρχει ''λεει'' ψάξε καλύτερα, αλλιώς τα βιβλία και οι χάρτες σου δεν αξίζουν τίποτα, αν δεν μπορείς να βρεις αυτή τη χώρα..Ο επιστήμονας το πήρε κατάκαρδα.
Οι χάρτες μου, λεει, είναι ακριβέστατοι και δεν υπάρχει καμιά τέτοια χώρα πουθενά..
Ο άνθρωπος μας θύμωσε -πως είναι δυνατόν;
 Ζούσε τόσα χρόνια έκανε υπομονή, και πίστευε τόσο πολύ ότι υπάρχει..
Του είχε κλέψει τη χώρα που αγαπούσε..Λέει λοιπόν στον επιστήμονα<
Ελα δω ρε κάθαρμα. Δεν είσαι επιστήμονας εσύ..Απατεώνας είσαι...> και του ρίχνει μια μπουνιά στο μάτι(παύση). Και μετά πήγε στο σπίτι του και κρεμάστηκε..........
Ολοι μένουν σιωπηλοί..
-ΠΕΠΕΛ-Ε που να σε πάρει ο διάβολος,  μας έκανες την ψυχή μαύρη...είδες η χώρα της δικαιοσύνης;  δεν υπάρχει τελικά.. Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό
(Το κείμενο έχει μεταφερθεί αυτούσιο, απο το βιβλίο )
 
 Στο βυθό (1981)
Το 1981 ανεβαίνει για πρώτη φορά στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το έργο του
Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό
 Μετάφραση: Γιώργος Σεβαστίκογλου
Σκηνοθεσία :Σπύρου Ευαγγελάτου


Φωτογραφικό υλικό, απο το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.
Ολο το φωτογραφικό υλικό/ εδώ http://www.nt-archive.gr/viewfiles1.aspx?playID=460&photoID=2629

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Η Ποίηση της 'Ανοιξης!

Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΟΡΓΟΝΑ | ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ
(Πως περιγράφει ο Στρατής Μυριβήλης τον ερχομό της άνοιξης στην αιγαιοπελαγίτικη Σκάλα)

Στ' ακρογιάλια του Αιγαίου η άνοιξη βγαίνει από τη θάλασσα.
Ένα πρωί ο αγέρας φέγγει πιο γαλάζιος, τα κύματα ξεδιπλώνουν στον άμμο το νέο ρυθμό με κοντές αναπνοές.
Το πέλαγο μυρίζει φρεσκάδα, παντού το κεντάνε σύντομες απανωτές αστραψιές.
Τότες ανοίγουν πάνω στα τρεμουλιάρικα νερά κύκλοι ασημένιοι, μ'  ένα χρώμα σαν το στήθος του παγονιού.
Είναι αμέτρητοι, ο ένας μέσα στον άλλον, ο ένας κυνηγά τον άλλον.
Έτσι ως τον ορίζοντα

Από τη μέση, από την καρδιά του ανθού της θάλασσας, βγαίνει η άνοιξη του Αιγαίου.
Η Αναδυόμενη. Παντού πεταρίζουν άσπρες, γαλανές φτερούγες. Γιορτάζει ο αγέρας, η στεριά, τα λαφριά σύννεφα κι ο μεταξωτός ουρανός.
 Τα καράβια μέσα στο λιμάνι ισάρουν όλα τα πανιά να στεγνώσουν, κ’ είναι να κάθεσαι να τα βλέπεις. Στις ρηχοπατιές σειούνται, πιασμένα από τις μαλλιασμένες πέτρες του βυθού, λιγνά, μακριά τσουνιά από νερολούλουδα.
 Τα φύλλα τους είναι ζωντανά, είναι ξανθιά. Απλώνουν ράθυμα κάτι νήματα από μαλακό μάργαρο, και κρεμάζουν αρμαθιές από μικρούς καρπούς, χρώμα άγουρο κερασί.
Παντού είναι το πανηγύρι της νέας νιότης, που ξαναβαφτίστηκε στην αιώνια χαρά του Θεού.
Χιλιάδες μικρά χρωματιστά ψάρια συνθέτουν, και πάλι στη στιγμή τσακίζουν τα μωσαϊκά του βυθού.
Αμέτρητα σαλιγκάκια, μικρά σα σπόροι του ροδιού, σηκώνουν στο φρέσκον ήλιο το σουβλερό καφκί τους, ψιλοδουλεμένο με πορτοκαλιά πλουμίδια.
 Έχουν τριανταφυλλιά νυχάκια, βγαίνουν και βοσκίζουν λαίμαργα το χνούδι από τις μουσκλιασμένες γιαλόπετρες.
Απλώνεις να τα πιάσεις, και κείνα, μόλις νιώσουν από πάνω τους τον ίσκιο του χεριού, αφήνουν μπόι και βουλιάζουν, αμμοκούκουτσα ανάμεσα στ’ άλλα του βυθού. Τρέχα να τα βρεις.
  Έτσι βγαίνει η Άνοιξη από το Αιγαίο, βγαίνει από τα νερά και προχωρεί.

Ζωγράφος, Φώφη Μουρατίδου

Λορέντζος Μαβίλης"Πατρίδα"
Πάλε ξυπνάει της άνοιξης τ᾿ αγέρι
στην πλάση μυστικής αγάπης γλύκα,
σαν νύφ᾿ η γη, πόχει άμετρα άνθη προίκα,
λάμπει ενώ σβηέται της αυγής τ᾿ αστέρι.

Πεταλούδες πετούν ταίρι με ταίρι,
εδώ βουίζει μέλισσα, εκεί σφήκα·
τη φύση στην καλή της ώρα εβρήκα,
λαχταρίζει η ζωή σ᾿ όλα τα μέρη.

Κάθε μοσχοβολιά και κάθε χρώμα,
κάθε πουλιού κελάηδημα ξυπνάει
πόθο στα φυλλοκάρδια μου κι ελπίδα
να σού ξαναφιλήσω τ᾿ άγιο χώμα,
να ξαναϊδώ και το δικό σου Μάη,
όμορφή μου, καλή, γλυκειά πατρίδα.

Από το όνομά σου ξεκινά η άνοιξη,
Απ' τις συλλαβές του κρέμουνται κόκκινα κεράσια.(Κώστας Μόντης) 

Να κριθεί κάθε Άνοιξη από τη χαρά της
από το χρώμα του το κάθε λουλούδι
από το χάδι του το κάθε χέρι  απ' τ' ανατρίχιασμα του το κάθε φιλί.
(Μίλτος Σαχτούρης)

 Τάσος Λειβαδίτης: πού πήγε, λοιπόν, όλη εκείνη η άνοιξη
 Πες μου, ά, πες μου, λοιπόν, πού πήγε όλη εκείνη η
άνοιξη,

τα χωρατά των σπουργιτιών, σγουρά γέλια των θάμνων,
οι παπαρούνες σα γλυκά κόκκινα στόματα, ρυάκια μου
ασυλλόγιστα, πού πάτε;

Σαν ένας γρύλλος που ξεχάστηκε στη μέρα το ξύλινο
            μαγγανοπήγαδο μακριά,
πλάι στο πηγάδι ο παπούς παίζοντας την κιθάρα του,
«μακριά, σα θα φύγω, μάνα, στην ξενιτιά»,
ένα κλωνί βασιλικός μες στα χοντρά ρουθούνια του
να ευωδιάζουν τα πλεμόνια του απ’ τις στερνές ομορφιές
            της γής,
πουλιά πετούσαν στα κλαδιά, σα να πηγαίνανε χαρούμε-
            να μηνύματα
από κόσμο σε κόσμο.

Απρόοπτα, ξαφνιασμένα πρωινά
και μεγάλα, μακρόσυρτα σούρουπα`
με τ’ άστρα να τρέμουν μακριά σαν ανοιξιάτικα μουσκε
μένα βλέφαρα,
έκθαμβες ώρες, βαριές απ’ όλο το γιγάντιο Αόριστο
που έφτανε ως το πόνο.
Αίσθηση αβέβαιη όλων των
μυστικών της ζωής
που διαπερνούσαν σα ρίγη, πέρα κει κάτου, κει κάτου,
μακριά,
τους βραδινούς ορίζοντες.


Emil Vernon, Artists

Τάσος Λειβαδίτης-Παραθέματα ποιητικού λόγου

Αλήθεια κείνη η άνοιξη, εκείνο το πρωινό, εκείνη η απλή κάμαρα της ευτυχίας αυτό το σώμα σου που κράταγα πρώτη φορά γυμνό αυτά τα δάκρυα που δεν μπόρεσα στο τέλος να κρατήσω
- πόσο σου πήγαιναν.
-----  Κύριε, όλα από σένα ξεκινούν. Κι όλα σε σένα θα ‘ρθουν να τελειώσουν.
Κι η άνοιξη δεν είναι παρά η νοσταλγία σου για κείνες τις λίγες ώρες που έζησες στη γη.

 Πολυδούρη Μαρία, Άνοιξη

Άνοιξη! Ο ήλιος χρυσαφιού πλημμύρα. Μάγια, μύρα
παντού, και σ' αγαπώ, σε καρτερώ.
Βραδύνεις κι' υποψιάζομαι, ζηλεύω, δε σου πήρα
όλης σου της ψυχής το θησαυρό.

Τα λόγια σου! Ω, τα λόγια σου, μια υπόσχεση που καίει,
μια υπόσχεση που αργεί πολύ να 'ρθεί.
Τ' ακούω παντού, δεν παύουνε. Μέσα τους καίει κλαίει,
μέσα τους τρέμει η αγάπη σου, προτού μοιραία χαθεί.

Τα λόγια σου με μέθυσαν τη μέθη του θανάτου
κι' ακόμα δεν εσίγησαν. Μιλούν
και με τρελαίνουν, με μεθούν, με φέρνουν πιο σιμά του,
ενώ πιο ακαταμάχητα στην ύπαρξη καλούν.


Emile Vernon, ArtistΧρίστος Λάσκαρης
 Διάβαζα ένα ποίημα για την άνοιξη
όταν την είδα
να έρχεται από μακριά:
μισή γυναίκα,
μισή όνειρο.
Κατέβαινε το μονοπάτι κάτω
στεφανωμένη
με άνθη κερασιάς.
Τότε κατάλαβα
τι δύναμη έχουν τα ποιήματα.


Emile Vernon, Artist
Πάμπλο Νερούδα

Θα σου φέρω απ' τα βουνά λουλούδια εξαίσια, κλέλιες, ζουμπούλια και βελανίδια γεράνια, κι ένα κοφίνι φιλιά.
Θέλω να κάνω μαζί σου αυτό που κάνει κι η άνοιξη στις κερασιές.  



"Μια γυναίκα" - Τάσος Λειβαδίτης
 1.
Ενα πλατύ, δροσερό χαμόγελο έτρεχε πάνω στο γυμνό κορμί σου
σαν ένα κλωνάρι πασχαλιάς, πρωί, την άνοιξη
έσταζες ολόκληρη από ηδονή, οι ερωτικές κραυγές μας
τινάζονταν μέσα στον ουρανό σα μεγάλα γιοφύρια
απ' όπου θα περνούσαν οι αιώνες - ά, για να γεννηθείς εσύ,
κι εγώ για να σε συναντήσω
γι' αυτό έγινε ο κόσμος. Κι η αγάπη μας ήταν η απέραντη
σκάλα που ανέβαινα
πάνω απ' το χρόνο και το Θεό και την αιωνιότητα
ως τ' ασύγκριτα, θνητά σου χείλη.


Πίνακας, Louis Welden Hawkins

ΚΡΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ-Γιώργος Δουατζής
Μην τους πιστεύεις έλεγες
κούφια τα λόγια τους
παίζουν με την ελπίδα
κι εγώ μιλούσα για την Άνοιξη

Δυο κουκίδες σε μια ανθρωποθάλασσα
που πίστευε στην Άνοιξη
εμείς
κι εσύ να παίζεις την εικόνα μου στα μάτια σου
και να λες κράτα την Άνοιξη μέσα σου
γιατί δεν θα έρθει καθώς λες
Εγώ έχω εσένα έλεγες
μια κιθάρα
και την πλάτη φορτωμένη όνειρα

Spring Fascination The Song of the Lark by Sophie Anderson

  "Σονέτο 98" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (σε μετάφραση του Μιλτιάδη Σαριγιαννίδη-Θαλασσινού):
Δεν ήμουν πλάι σου την άνοιξη αυτή
καθώς ο Απρίλης, πολύχρωμος και λαμπερός της νιότης την πνοή φυσούσε μες
στο καθετί - ως και ο Κρόνος γελούσε και έπαιζε, ο σκοτεινός
Μα ούτε τα τραγούδια των πουλιών, ούτε η γλυκιά η ευωδιά τόσων και τόσων λουλουδιών, με μύρια
χρώματα κι οσμές
δε με κατάφεραν το καλοκαίρι να ιστορήσω ξανά
κι άνθη να δρέψω, απ' τις θαυμάσιες της γης τις αγκαλιές.
Πώς να παινέσω το βαθύ το πορφυρό της τριανταφυλλιάς;
πώς να θαυμάσω το υπέροχο του κρίνου το λευκό; ανούσια ήταν χάδια,
σκαριφήματα και μόνο της χαράς,
και πρότυπό τους μόνο εσύ, μοντέλο τους εσύ, μοναδικό.
Κι έμοιαζε γύρω τους παγερός χειμώνας, ναι, εσύ μακριά
κι εγώ εκεί, με τη σκιά σου λες να παίζω, με όλα αυτά.


Γιάννη ΡίτσουΔοκιμασία, VII,3-7(Απόσπασμα)
“Κάθε λουλούδι έχει τη θέση του στον ήλιο,
κάθε άνθρωπος έχει ένα όνειρο.
 Κάθε άνθρωπος
έχει έναν ουρανό πάνου από την πληγή του,
κι ένα μικρό παράνομο σημείωμα της άνοιξης μέσα στην τσέπη του.”
Γιάννης Ρίτσος - Προσφορά (απόσπασμα)
Μὲ τὸ χαμόγελό μας
φέραμε πάλι τὴν Ἄνοιξη
κι᾿ ἀπ᾿ τὰ χρυσὰ μαλλιά της
πλέκουμε δαχτυλίδια
γιὰ τὰ λεπτά μας δάχτυλα.


 Γιάννης Ρίτσος. Σταγόνες φωτός και βροχής
* είναι ένα φως γύρω μας και μέσα μας, που δε στερεύει.
* δε χωράει ο πόνος μες στο φως. Ας τον διώξουμε, θα τον διώξουμε.
* όπου κι αν ψάξεις είναι φως, το φως κερδίζει απ' την αρχή τα χέρια μας.
* είναι άνοιξη πια, δε χωράει η πίκρα μέσα στο φως.
* Να λες: ουρανός· κι ας μην είναι.

Αποτέλεσμα εικόνας για χελιδόνια εικόνεσ
Γιάννης Ρίτσος «ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ»
“Η άνοιξη φτάνει ανάμεσα σε σκονισμένες παλιές εφημερίδες,
ανάμεσα σε σκουριασμένους σωλήνες από σόμπες νοσοκομείων,
ανάμεσα σε άδεια πεταμένα μπουκάλια.
Η Μαρία κοιτάζει επάνω:
«Ακόμη και τα χελιδόνια – λέει – είναι μαύρα, μαύρα, μαύρα
μόνο η κοιλιά τους είναι άσπρη γι’ αυτό κιόλας
πετούν ψηλά, να δείχνουν μόνο την κοιλιά τους δε με ξεγελάνε
όταν καθήσουν στο σύρμα ή στην πέτρα – τότε –
και ποιος μπορεί να στέκεται για πάντα στον αέρα;»
Η άλλη γυναίκα δε μίλησε. Μάζευε μαργαρίτες.”



Εικόνες της άνοιξης που εγώ θα λείπω-Γιάννης Τόλιας

1. Σπάνε τα πρώτα κύματα
της άνοιξης
πάνω στους κυματοθραύστες
των ματιών σου.

2. Τα στροφεία ενός σμήνους μελισσών
μπλέκονται στα μαλλιά σου
κι εσύ απρόθυμα να διώχνεις
το μελισσοφάγο του φιλιού μου.

3. Ανθισμένο τοπίο διαίσθησης
απροστάτευτη στην ερημιά της πόλης
κι εγώ παλεύω με τους χρησμούς
και τους ανυποψίαστους.

4. Σκάει στα χέρια σου απρόσμενα
ο εκρηκτικός μηχανισμός ενός άνθους
κι εσύ γελάς λαβωμένη
από χρώματα κι αρώματα

5. Στα υψίπεδα του ονείρου
εσύ των βυθών εξόριστο κοχύλι
εγώ στο ορυκτό της άνοιξης
ζωγραφιστός τριλοβίτης
Κι όμως συνομιλούμε.


Γιάννης Τόλιας, Η άνοιξη είναι ανερμήνευτη

Οι εποχές δεν νοιάζονται για την παρουσία μας.
Έχουν το δικό τους ρυθμό δημιουργίας.
Παγερά αδιαφορούν για τα συναισθήματάμας.
Η άνοιξη είναι ανερμήνευτη

Εμείς αυθαίρετα χρησιμοποιούμε το εξαίσιο σκηνικό της
για τα δικά μας, εφήμερα δράματα.
Πάντα θα είμαστε οι θεατές του οργασμού της.
Ανεπαρκείς των ημερών για να τον περιγράψουμε.

ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ-(Κική Δημουλά)

Ὅλα τὰ ποιήματά μου γιὰ τὴν ἄνοιξη
ἀτέλειωτα μένουν.

Φταίει ποὺ πάντα βιάζεται ἡ ἄνοιξη,
φταίει ποὺ πάντα ἀργεῖ ἡ διάθεσή μου.

Γι᾿ αὐτὸ ἀναγκάζομαι
κάθε σχεδὸν ποίημά μου γιὰ τὴν ἄνοιξη
μὲ μιὰ ἐποχὴ φθινοπώρου
ν᾿ ἀποτελειώνω.

Ὅταν μιὰν ἄνοιξη-(Μανόλης Αναγνωστάκης)

Ὅταν μιὰν ἄνοιξη χαμογελάσει
θὰ ντυθεῖς μία καινούργια φορεσιὰ
καὶ θὰ ῾ρθεῖς νὰ σφίξεις τὰ χέρια μου
παλιέ μου φίλε

Κι ἴσως κανεὶς δὲ σὲ προσμένει νὰ γυρίσεις
μὰ ἐγὼ νιώθω τοὺς χτύπους τῆς καρδιᾶς σου
κι ἕνα ἄνθος φυτρωμένο στὴν ὥριμη,
πικραμένη σου μνήμη

Κάποιο τρένο, τὴ νύχτα, σφυρίζοντας,
ἢ ἕνα πλοῖο, μακρινὸ κι ἀπροσδόκητο
θὰ σὲ φέρει μαζὶ μὲ  τὴ νιότη μας
καὶ τὰ ὄνειρά μας


Κι ἴσως τίποτα, ἀλήθεια, δὲν ξέχασες
μὰ ὁ γυρισμὸς πάντα ἀξίζει περσότερο
ἀπὸ κάθε μου ἀγάπη κι ἀγάπη σου
παλιέ μου φίλε.


Η Άνοιξη-Μίκης Θεοδωράκης
1943

Χλοϊζει καινούρια ελπίδα η λαγκαδιά
Κάποιο γλυκοκελάϊδισμα σκορπά στη φύση
η νιόχτιστη χελιδονοφωλιά.

Τρέμει η φωνή στα χείλη τα δειλά, που θα σκορπίσει
τη Φύση ό,τι φτερώνει την καρδιά.

Τώρα το κύμα το κινά μια νέα πνοή
κι ήμερα πια στην αμμουδιά το σέρνει
στην αγκαλιά τη μυστικιά του πέλαου αρμονία φέρνει
και στ' ακρογιάλι τη σκορπά μ' ένα φιλί.

Μέσα στ' απίστευτο όνειρο μεθά η δειλή ψυχή
μεθά κι η ελπίδα από το θάμα μαγεμένη
Νέες χαρές χαμογελούν μες απ' τη νέα ζωή.
Η Άνοιξη είμαι 'γώ η λατρεμένη.
30.8.43


Δύο τραγούδια τῆς Ἄνοιξης-Γιώργος Σαραντάρης
Ι
Μοῦ φαίνεται, πὼς ἡ ἄνοιξη
Σὰν κελαηδᾶ μὲ τρέμει
Μὴν τῆς ζητήσω ἕνα σκοπὸ
Νὰ δώσει τοῦ ἔρωτά μου
Μὴν τῆς ζητήσω ἕνα φιλὶ
Νὰ σοῦ φιλήσω τὴν καρδιὰ
Νὰ σοῦ χαρίσω δυὸ φτερὰ
Καὶ νὰ σὲ δῶ δικιά μου


ΙΙ

Ἔλα νὰ δεῖς τὴν ἄνοιξη ποὺ περπατάει
Ποὺ μὲ τὰ σύννεφα ἀγκαλιὰ μᾶς χαιρετάει
Ἔλα νὰ δεῖς τὴν κόρη μου πῶς ἔγινε μεγάλη
Καὶ τραγουδάει μὲ μιὰ φωνὴ ποὺ δὲν ἦταν δικιά της

Καὶ τραγουδάει μ᾿ ἕνα παλμὸ ποὺ εἶναι τοῦ κόσμου ὅλου
Σὰν νὰ βρέχει τὰ χείλια της στὴ βρύση τ᾿ οὐρανοῦ
Σὰν νὰ πετάει ἡ καρδούλα της μὲ κάθε χελιδόνι
Καὶ νὰ μὴν ξέρει ἡ ἄνοιξη ἂν εἶν᾿ δικιά της κόρη!


Ανοιξη-Γιάννης Ρίτσος

Απόψε κοιμηθήκαμε στην αγκαλιά της άνοιξης
ακουμπώντας το κεφάλι στην καρδιά της.
Ακούγαμε στον ύπνο μας τις ανάσες των πουλιών και την  καρδιά μας.

Το πρωί που ξυπνήσαμε, είδαμε τον ουρανό να περπατάει στην
κάμαρά μας σα γαλανό πουλί με χρυσά μάτια που τσίμπαγε
τα ψίχουλα των σκιών που ‘χαν μείνει από χθες βράδυ στο πάτωμα.
Μια στιγμή να νιφτούμε και φτάσαμε. […]


Πίνακας, Angelo Asti
(Γ. Ρίτσος, Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού)
Σήμερα μια μικρή κοπέλα, με θαλασσιά κορδέλα στα μαλλιά,
στάθηκε στην κορφή της λεύκας και κελαδάει.
Απ’ το τραγούδι της πετούν μικρά πουλιά που γεμίζουν
τις αυλές και τις στέγες.
Τα πουλιά κάθονται στους ώμους των παιδιών.

Οι άνθρωποι μπλέκονται στα δίχτυα των αχτίνων και τρεκλίζουν
σαν πρωτόβγαλτα πουλιά.
Τα τριαντάφυλλα τρελάθηκαν και κάνουν τούμπες μέσα στο νερό.
Θε μου, το μεθυσμένο φως θα σπάσει τα τζάμια, θα πλημμυρίσει
τις κάμαρες και δε θ’ αφήσει μήτε έναν ίσκιο για να σκεπάσει
η μάνα τα μάτια της.
Τότε θα τινάξει στον αέρα το μαντήλι της και θα χορέψει κείνο το
νησιώτικο χορό που χόρευε στα νιάτα της μαζί με τον πατέρα
- ένα χορό που μυρίζει θάλασσα και βάρκες φορτωμένες πορτοκάλια.

Ο πατέρας θα κάνει πως ξέχασε το χορό και θα χαμογελάει
καθώς θα κρούει τη φτέρνα στον αέρα.
Κ’ εμείς ξοπίσω τους, παιδιά, πουλιά, λουλούδια και λιθάρια,
θα χορεύουμε στ’ αλώνι του ήλιου τραγουδώντας τις μέρες που
δε χάχουνται μες στο τραγούδι, όταν οι μεγάλοι χορεύουν
μαζί με τα παιδιά τους τον ίδιο χορό της κάθε άνοιξης.


Η πληγωμένη Άνοιξη-Μίλτος Σαχτούρης

Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα-στάλα το αίμα
απ' όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφάχτηκαν
για να χτιστεί ένα πύργος κατακόκκινος
μ' ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά 'ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά 'ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ' ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της

Mark Stetler-Fotographer
Νικηφόρος Βρεττάκος

Βγήκα απ’ την έβδομη νύχτα του πόνου
κι αναλύθηκα μέσα στην άνοιξη.

Εγώ τούτη την άνοιξη θ’ αγαπήσω με δάκρυα..που θ’ απλώσουν την άχνη τους ως την άκρη της Γης.
Δώσετε όλοι τα χέρια σας στα τέσσερα βάθη της
κι υψώστε το άπειρο πάνω στη φλόγα
να καεί μες τον όρκο. Κοιτάχτε τον κόσμο
που υφαίνει τη λάμψη του και ρυθμίστε το έργο σας "

''Κάτι ετοιμάζεται να σπάσει μέσα μου. Δεν καταλαβαίνω.
Κάτι σαν τα κλαδιά που φουσκώνουν την άνοιξη, έτοιμα να πετάξουν κόμπους, οι κόμποι ν' ανοίξουν -δεν καταλαβαίνω πότε γίνεται άνοιξη μέσα μου, δεν καταλαβαίνω την ψυχή μου.
Και τα μάτια μου, όπως τρυπάς το δέντρο και βγαίνουν χυμοί, ένοιωσα δάκρυα στα μάτια μου. ''


Άνοιξη σ’ αγαπώ-Νικηφρόρος Βρεττάκος

Άνοιξη σ’ αγαπώ
Μοιάζεις με την ειρήνη.
Μοιάζεις με τις μητέρες
που θήλασαν τα βρέφη
στις εικόνες του Ραφαήλ.

Μοιάζεις με το χαμόγελο
μέσα στη μουσική.
Μου θυμίζεις το Θεό
που γράφει για την αγάπη
σε μεγάλα κατεβατά
σελίδων με αστέρια
στροφές ποταμών
και ποιήματα.
Μαργαρίτα -Ν-Βρεττάκος
 Άκουσε το αχνοσάλεμα της νύχτας
και κρύφτη φοβισμένη πίσω από τα χέρια μου.
Ανοίγω την πόρτα να ιδώ:
Ο κόσμος λάμπει σαν άστρο.
Άνοιξη σ’ αγαπώ...

«Οἱ κερασιὲς θ᾿ ἀνθίσουν καὶ φέτος» Μενέλαος Λουντέμης

Οἱ κερασιὲς θ᾿ ἀνθίσουνε καὶ φέτος στὴν αὐλὴ
καὶ θὰ γεμίσουν μ᾿ ἄνθια τὸ παρτέρι.
Πικρὴ ποὺ εἶν᾿ ἡ Ἄνοιξη σὰν εἶσαι δίχως ταίρι!
Πικρὴ πού ῾ν᾿ ἡ ζωή!

Ἄνοιξε τὸ παράθυρο στὴ πρωϊνὴ γιορτή,
γιὰ νά ῾μπουν οἱ μοσχοβολιὲς ἀπὸ τὸ περιβόλι.
Ἂχ κάθε του τριαντάφυλλο καὶ μία πλήγη ἀπὸ βόλι,
εἶναι γιὰ ῾σὲ ποιητή!

Κουράστηκα νὰ σὲ καρτερῶ, Ἔρωτα καὶ νὰ λιώνω,
῾πὰ στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς σκυμμένος, μιὰ ζωή.
Μ᾿ ἂν ἤτανε νὰ ῾ρχόσουνα γιὰ ἕνα ἔστω πρωΐ,
χίλια θὲ νά ῾δινα πρωϊνά, νὰ ζήσω ἐκεῖνο μόνο.

(πρώτη σειρά ψαλμός και ψηφιδωτό για μιαν άνοιξη στην Αθήνα)
Οδυσσέας Ελύτης


Άνοιξη θρύψαλο μενεξεδί

Άνοιξη χνούδι περιστέρας

Άνοιξη σκόνη μυριόχρωμη
[…]
Άνοιξη πίκρισμα του σκίνου

Άνοιξη άζωτο της αμασχάλης

Άνοιξη σουσάμι αόρατο
[…]
Άνοιξη μυρμηγκιά της μέρας

Άνοιξη αίμα του βολβού

Άνοιξη οπλοπολυβόλο απύλωτο

Στων ωραίων γυναικών τα χέρια

Όπου τύχει

Ριπές θανάτου

Εκατομμύρια σπερματοζωάρια

Στων ωραίων γυναικών τα χέρια

Τα δυνατά λουλούδια με τον ήλιο μέσα τους

[…]

Άνοιξη τσίτι τσιτωμένο

Άνοιξη σφήκα του χεριού

Άνοιξη «μη» «θα μας δούνε τέρας»

[…]

Άνοιξη μούρο αδάγκωτο

Άνοιξη βιδωτό φιλί

Άνοιξη χάσμα της λιποθυμιάς

[…]

Άνοιξη 37 και 2

Άνοιξη Love Amour και Liebe

Άνοιξη no nein και non.

[…]

Άνοιξη δόντι λυσσαλέο

Άνοιξη φούξια του παροξυσμού

Άνοιξη αρτεσιανό ηφαίστειο

[…]

Άνοιξη σάλτο της ακρίδας

Άνοιξη μήτρα σκοτεινή

Άνοιξη πράξη ακατονόμαστη


[…]

Άνοιξη άνοιξη σαλπάροντας

Άνοιξη άνοιξη σημαιοστόλιστη

Άνοιξη «αντίο αντίο παιδιά!»

«Μυρίσαι το Άριστον» της συλλογής, Ο μικρός ναυτίλος:Οδυσσέας Ελύτης
             ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ δεν τη  βρήκα τόσο στους αγρούς, ή, έστω,
          σ’ έναν Μποτιτσέλλι όσο σε μια μικρή Βαϊφόρο κόκκινη.
      Έτσι και μια μέρα,

       τη θάλασσα την ένιωσα κοιτάζοντας μια κεφαλή Διός.
            Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και
            τις περπατήσουμε σε βάθος θα βγούμε σ’ ένα άλλου είδους
           ξέφωτο που είναι η Ποίηση.
Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία
            όπως ένας είναι και ο ουρανός.
            Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό.
 Εγώ τον έχω δει από καταμεσίς της θάλασσας.

    
              Τότε ποὺ σ᾿ εἶδα νά ῾ρχεσαι...Λάμπρος Πορφύρας

Τότε ποὺ σ᾿ εἶδα νά ῾ρχεσαι μὲ τ᾿ ἄλλα χελιδόνια,
τότε καὶ μόλις ἔνιωσα γιὰ ποιὰ χαρὰ μιλοῦσαν
μέσα στὰ φύλλα τὰ πουλιὰ τὰ πνεύματα στὰ κλώνια
κι οἱ πεταλοῦδες ποὺ στὸ φῶς νιογέννητες ξυπνοῦσαν.

Τὸ μονοπάτι διάβαινες κι εἶχες μία λάμψη τόση,
μιὰ τέτοιαν ἄνθινη ὀμορφιὰ στὸ νοτισμένο χῶμα,
ποῦ δίχως ἄλλο ἡ Ἄνοιξη θὰ σ᾿ εἶχεν ἀνταμώσεικαὶ κάτω ἀπ᾿ τὶς ἀμυγδαλιές σὲ φίλησε στὸ στόμα.

     
Ἄνοιξη μ.Χ. Γιώργος  Σεφέρης
Πάλι μὲ τὴν ἄνοιξη
φόρεσε χρώματα ἀνοιχτὰ
καὶ μὲ περπάτημα ἀλαφρὺ
πάλι μὲ τὴν ἄνοιξη
πάλι τὸ καλοκαίρι
χαμογελοῦσε.

Μέσα στοὺς φρέσκους ροδαμούς
στῆθος γυμνὸ ὡς τὶς φλέβες
πέρα ἀπ᾿ τὴ νύχτα τὴ στεγνὴ
πέρα ἀπ᾿ τοὺς ἄσπρους γέροντες
ποὺ συζητοῦσαν σιγανὰ
τί θά ῾τανε καλύτερο
νὰ παραδώσουν τὰ κλειδιὰ
ἢ νὰ τραβήξουν τὸ σκοινὶ
νὰ κρεμαστοῦνε στὴ θηλιὰ
ν᾿ ἀφήσουν ἄδεια σώματα
κεῖ ποὺ οἱ ψυχὲς δὲν ἄντεχαν
ἐκεῖ ποὺ ὁ νοῦς δὲν πρόφταινε
καὶ λύγιζαν τὰ γόνατα.

Μὲ τοὺς καινούργιους ροδαμούς
οἱ γέροντες ἀστόχησαν
κι ὅλα τὰ παραδώσανε
ἀγγόνια καὶ δισέγγονα
καὶ τὰ χωράφια τὰ βαθιὰ
καὶ τὰ βουνὰ τὰ πράσινα
καὶ τὴν ἀγάπη καὶ τὸ βιός
τὴ σπλάχνιση καὶ τὴ σκεπὴ
καὶ ποταμοὺς καὶ θάλασσα
καὶ φύγαν σὰν ἀγάλματα
κι ἄφησαν πίσω τους σιγὴ
ποὺ δὲν τὴν ἔκοψε σπαθὶ
ποὺ δὲν τὴν πῆρε καλπασμός
μήτε ἡ φωνὴ τῶν ἄγουρων
κι ἦρθε ἡ μεγάλη μοναξιὰ
κι ἦρθε ἡ μεγάλη στέρηση
μαζὶ μ᾿ αὐτὴ τὴν ἄνοιξη
καὶ κάθισε κι ἀπλώθηκε
ὡσὰν τὴν πάχνη τῆς αὐγῆς
καὶ πιάστη ἀπ᾿ τ᾿ ἀψηλὰ κλαδιὰ
μέσ᾿ ἀπ᾿ τὰ δέντρα γλίστρησε
καὶ τὴν ψυχή μας τύλιξε.

Μὰ ἐκείνη χαμογέλασε
φορώντας χρώματα ἀνοιχτὰ
σὰν ἀνθισμένη ἀμυγδαλιὰ
μέσα σε φλόγες κίτρινες
καὶ περπατοῦσε ἀνάλαφρα
ἀνοίγοντας παράθυρα
στὸν οὐρανὸ ποὺ χαίρονταν
χωρὶς ἐμᾶς τοὺς ἄμοιρους.

Κι εἶδα τὸ στῆθος της γυμνὸ
τὴ μέση καὶ τὸ γόνατο
πῶς βγαίνει ἀπὸ τὴν παιδωμὴ
νὰ πάει στὰ ἐπουράνια
ὁ μάρτυρας ἀνέγγιχτος
ἀνέγγιχτος καὶ καθαρός,
ἔξω ἀπ᾿ τὰ ψιθυρίσματα
τοῦ λαοῦ τ᾿ ἀξεδιάλυτα
στὸν τσίρκο τὸν ἀπέραντο
ἔξω ἀπ᾿ τὸ μαῦρο μορφασμὸ
τὸν ἱδρωμένο τράχηλο
τοῦ δήμιου π᾿ ἀγανάχτησε
χτυπώντας ἀνωφέλευτα.

Ἔγινε λίμνη ἡ μοναξιὰ
ἔγινε λίμνη ἡ στέρηση
ἀνέγγιχτη κι ἀχάραχτη.
16 Μαρτ. ῾39

Βύρων Λεοντάρης, Της άνοιξης και του πολέμου
I
Δεν ξεχωρίζω πια τον ερχομό σου από την άνοιξη
Το βάδισμά σου απ’ το άνοιγμα των λουλουδιών
Τη νιότη από το χαμόγελό σου.
Δεν ξεχωρίζω το κορμί σου απ’ των περιβολιών το θρόισμα
Την αφή σου απ’ την αφή όλου του κόσμου
Τη γεύση σου απ’ τη γεύση των τρικυμισμένων μυστικών.
Δεν ξεχωρίζω πια τα μάτια σου
Μάτια; Ουρανός; Θάλασσα; Αστέρια;
– δεν ξεχωρίζω πια
Εσπαταλήθηκες πολύ μες στη ζωή μου.

III
Έξω από το χαράκωμα της μοίρας
Στόμα του τριαντάφυλλου
Μάτια της βροχής
Δάχτυλα που δεν έχουν αδερφούς
Και αδερφές στον κόσμο
Σφίγγουν τα ηνία του χαμόγελου, καθώς
Το αίμα στο χαράκωμα του ορίζοντα σαλπίζει
Σιωπητήριο καρδιάς.
VI
Πάθος ανθρώπινο
Δε γιατρεύεται τούτη η ομορφιά
Λουσμένη σε πληγές και ηφαίστεια…
Άνοιξη, άνοιξη!…κι αχ, δε γιατρεύεται
Τούτη η ελπίδα της ζωής, η ελπίδα της αγάπη…
*Από τη “Ψυχοστασία”, εκδ. Ύψιλον


"Μαρτυρία για μιαν Άνοιξη"-Γιώργης Παυλόπουλος

Την άνοιξη κατέβηκα πάλι στους δρόμους
τα χελιδόνια γύρω στο καπέλο μου
κι εγώ τυφλός που ακούει πηγαίνοντας
φωνές απ'  τις μικρές του αγάπες.

Κοντά στους κήπους κάτω απ' τα παράθυρα
βράδυασα και δεν ένιωθα ποιος είμουν.
Τη νύχτα ο ψίθυρος απ' τα πουλιά μ' ανέβαζε
σε ουράνιες αγορές, θέατρα του απείρου.

Ζωγράφος, Φώφη Μουρατίδου
Νίκος Καρούζος, «Το έαρ με θύει κ’ εφέτος»
Μέσα στην άνοιξη ο Λυκαβητός/
 άσπρα φώτα του Άι Γιώργη
εδώ που σχίστηκε με μια γαλάζια τύχη ο ουρανός-
και το μικρό κόκκινο φως απάνω απ’ τα δέντρα
εδώ που σχίστηκε με μια γαλάζια τύχη ο ουρανός
ερωτευμένους θα φορώ η Άνοιξη φωνάζει
σα να σχίστηκε/ ο ουρανός απ’ τα γαλάζια χέρια των πηγών
και δείχνει ένα λίγο του Παραδείσου.

Μαρία δύσβατη των αγγέλων καμπύλη
και καρποί κρημνιζόμενοι
σε αναπνέω γυμνή με το πουκάμισο
και τη μαύρη γραβάτα μου ασθμαίνεις
όταν ο αέρας αιφνίδια μεταστάς
αφήνει τα ζεστά σου πόδια σε διάρκεια για μένα.

Κορίτσι του καημού της Αττικής
ουράνια βραδινά πάνω στα χείλη
ανάμεσά μας η ευθεία του θανάτου
τα πεύκα και τ’ αθάνατα σπιθίζουν-
φαρδιά φύλλα.
Έαρ η εποχή των εξουσιών/ τη μοίρα διανύει κ’ εφέτος
αυτή την αρωματική δροσιά που συγχωνεύει
λουλούδια με τα’ αστέρια ως μέσα στις χαρούμενες νύχτες.
Είναι φλόγα και με θυσιάζει/ λάμψη Χριστού
και τα ορμητικά μάτια των κορασίδων
όπως ανοίγουν μοναχές τα στήθη.

Στους σπινθήρες των άστρων ολόσωμος εγώ
η ψυχή μου πατούσε το χώμα
κι άρχισε ένα τραγούδι
που με βύθιζε μητέρα στην καρδιά σου.
“Κλαίνε τα πουλιά γι’ αέρα
Και τα δέντρα για νερό…”

Οδυσσέας Ελύτης, [Έαρ έλα]

“Έαρ έλα. Συνένοχος αφού είσαι. Κοίτα:
Τι βαθύ πράσινο τώρα τους ώμους της καλύπτει
και πώς εκείνος την κοιτάζει! Πως ύστερα που πάλεψε
να βγει μεσ’ απ’ τους ανθώνες
ένα θάμβος μωβ τους αναρπάζει…”

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkR62EPrS0ZS5225iIdqe8YvV89nK4DmfZwctJ9PavE9hJhlTUI68JRDxkcF8OhoVl-ZKu7n99am2xT3aoHl0_W5HSllkWto76oIyoK48kZEC_NWoZTlKrbD_BpgnB29oKyVICqJVomaBf/s640/mid_196253_5635.jpgΟδυσσέας Ελύτης -ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΗΣΙΟΝ-Απόσπασμα

Να ταΐζεις την άνοιξη με απόσταγμα κυτίσου και βαθύ μπλε Veronese.
Την άνοιξη αν δεν τη βρεις τη φτιάχνεις. Και ή πάς να παίξεις τρικυ-
μία ή πνίγεσαι.

Με δυο κεράσια ιππαστί στ'αυτιά
Τελάλης του έαρος να συνεγείρω τ'αντανακλαστικά
Του ποτέ παλαιού  La Bruyère
Μετέωρου του πελάγους προβαίνω.

Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014

Νίκος Καββαδίας -''Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό''

Όταν πιστεύω θάλασσα μονάχα και βυθό
και προσκυνάω για κόνισμα έναν παλιό αστρολάβο,
πες μου, στην άγια πίστη σου, πώς να προσευχηθώ;
σε ποιον να ξομολογηθώ και πού να μεταλάβω;
Η ποίηση, είναι μια γλώσσα συγκινησιακή
Το συναίσθημα που αποπνέει είναι ανεξάρτητο απο τις λέξεις
Αυτό συμβαίνει στο έπακρον με την ποίηση του Νίκου Καββαδία!
Ο ποιητής της Θάλασσας των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, είναι ίσως ο μόνος που αξίζει τον χαρακτηρισμό του απόλυτα βιωματικού στήν ποίησή του.
Μιλάει πάντα γιά τα καράβια που έζησε, τους ναυτικούς που γνώρισε, τους έρωτες, τους καυγάδες και τους θανάτους στα λιμάνια, με την γλώσσα των καραβιών αλλά και κάποιους ιδιωματισμούς της Κεφαλλονιάς, να μπλέκονται στα γνήσια λαϊκά ελληνικά του.
Ο Ερωτάς του για τα ταξίδια και τη θάλασσα, πάθος τρομερό, σχέση αγάπης και μίσους, ο ίδιος έρωτας που τον οδήγησε να μπαρκάρει μικρός, μόλις 19 ετών, αφήνοντας την σίγουρη δουλειά του ναυτικού γραφείου, είναι ορατός σε κάθε στίχο του, και τόσο δυνατός που διαπερνά τον αναγνώστη, τον κάνει να ξεχάσει τις άγνωστες λέξεις και τους ναυτικούς όρους  και να συνεπαρθεί απόλυτα από την αλήθεια του Λόγου του Ποιητή.
Νίκος Καββαδίας
Μαζί του ταξιδέψαμε πέρα απ' τις γραμμές των οριζόντων!
Χορέψαμε πάνω στο φτερό του καρχαρία.
Βιράραμε για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρη, τ' Αλγέρι και το Σφάξ. 
Πήραμε πορεία ανάστροφη στα νερά του  Ινδικού
χωρίς ανεμολόγιο,  με οδηγό τον  αστρολάβο.
Με τ' άστρο της Ανατολής, τ'άστρο της   τραμουντάνας, καβατζάραμε τα όρτσα του καιρού.
 Καλάραμε καρτίνι  με καρτίνι  μη μας φουντάρει το Καραντί.
Ορθοπλωρίσαμε όρτσα, σταθήκαμε ώρες  πολλές στο παραπέτο,
αγαντάραμε,  αρμενίσαμε πρίμα, πλώρα.
Μα, πάνω απ''ολα, μεταλάβαμε νερό θαλασσινο.(Μαρία Λαμπράκη)


Φάτα Μοργκάνα, η : βρ.μυθ.Morgan LeFay,ιταλ. Fata Morgana : η διεστραμμένη μάγισσα αδελφή του βασιληά Αρθούρου, στην ιστορία των Ιππότων της στρογγυλής τραπέζης : μτφ. αντικατοπτρισμός στην επιφάνεια της θάλασσας , όταν το στρώμα του αέρα πάνω από το νερό είναι πιό ψυχρό απ' ότι στα ψηλότερα στρώματα.
 Ο ίδιος ο Ν. Καββαδίας λέει ''....συμβαίνει στης Σικελίας το στενό ή στη Νάπολη απ' έξω  νύχτα τρεις η ώρα  και παρουσιάζει τρείς γυναίκες που χορεύουν στον ορίζοντα. Βαστάει ένα δύο λεπτά κι ύστερα χάνεται...''
Με την ποίηση του Νίκου Καββαδία,η δική μας στεριά αντάμωσε τις θάλασσες.
Όπως έλεγε ο Ιάκωβος Καμπανέλλης«πλησιάζοντας τον πόνο με χιούμορ, καταφέραμε να επιζήσουμε στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. 
Μόνο εμείς, οι Ιταλοί και οι Ισπανοί εξασφαλίζαμε με αυτόν τον τρόπο τις μικρές απολαύσεις της στιγμής. Εκτός από τους μεσογειακούς λαούς, αμφιβάλλω, αν άλλοι μπορούν να το κάνουν».
 Κι αυτό, ο Καββαδίας το ήξερε. Κι εγώ αισθάνομαι ότι ξέρω τον Καββαδία, ίσως καλύτερα από τους φίλους του και θεωρώ ότι είναι σημαντικό να γνωρίζεις έναν άνθρωπο μέσα από το έργο του.
Μια βάρκα θέλω, ποταμέ, να ρίξω από χαρτόνι,
όπως αυτές που παίζουνε στις όχθες μαθητές.
Σκοτώνει, πες μου, ο χωρισμός; - Ματώνει, δε σκοτώνει.
Ποιος είπε φούντο; Ψέματα. Δε φτάσαμε ποτές.

Από το τελευταίο ταξίδι του επέστρεψε το Δεκέμβριο του 1974 και αμέσως ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την έκδοση της τρίτης ποιητικής συλλογής του, την οποία όμως δεν πρόλαβε να δει τυπωμένη.
Πέθανε ξαφνικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στην ατζέντα του βρέθηκαν τρεις στίχοι που ήθελε να τους προτάξει στο Τραβέρσο, κάτι που δεν έγινε…
''
Μα ο ήλιος αβασίλεψε κι ο αητός απεκοιμήθη
και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια.
Κι έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου και σε πήρε.''
Όταν πέθανε ο Νίκος Καββαδίας, σύντροφοί του ναυτικοί είπαν στην κηδεία του: 
«Αγαπημένε μας , σύντροφε ποιητή! 
Ο χτεσινός άνεμος  έφερε σε μας τους ναυτικούς το πιο θλιβερό ραπόρτο ... Το φορτηγό που περίμενες να σε πάρει , καθυστέρησε. 
Είναι τραβερσωμένο καταμεσίς του Ωκεανού, ζωσμένο στο πούσι. 
Στα ποστάλια τέλειωσαν τα ματσακονίσματα , οι ναύτες κρεμασμένοι στις σκαλωσιές βάφουν τις άγκυρες , τραγουδώντας τα δικά σου τραγούδια. 

Οι καπετάνιοι δοκιμάζουν τη μπουρού. Το σερβέι σε λίγο τελειώνει ... Ένας μαρκόνης ανήσυχος, χθες αργά έστειλε το ραπόρτο στ΄ αγαπημένα σου μαραμπού να μη γρυλίζουν πια.
«Αν ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική , εμείς , δε βρήκαμε τη δικιά μας ήπειρο να ξεμπαρκάρουμε ...» μας έλεγες. Μα εσύ τι βρήκες; Ποιο τσακισμένο καραβοφάναρο σε πέταξε σ΄ αυτές εδώ τις στεριές;

Πες μας αν είναι αυτό το λιμάνι πού άθελά σου φουντάρισες , ετοίμασε και για μας ένα ντοκ να δέσουμε πρυμάτσα ...
Ο Μάρτης! Αχ αυτός ο Μάρτης! Ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη! άργησε φέτος, όπως άργησε και το φορτηγό που θα αποχαιρετούσες τους γνωστούς απ' όλα τα λιμάνια του κόσμου ... Όλα άργησαν για σένα φέτος. Μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό.

Αγαπημένε μας ποιητή , καλό ταξίδι. Δεν κουνάμε τα μαντίλια μας. Αυτό είναι για αταξίδευτους στεριανούς. Εμείς τα δικά μας τα πλέξαμε σαλαμάστρα και θα δέσουμε τις καινούργιες παντιέρες στα ξάρτια , τις παντιέρες που στο κέντρο τους θα 'χουν την γαλάζια σου ζωγραφιά.

Αδελφέ μας ποιητή! Ξεκουράσου στην τελευταία σου κουκέτα , στην πιο μικρή καμπίνα που γνώρισε ποτέ ναυτικός ... Εμείς θα πάμε για σκάντζα βάρδια. Ένα καράβι , που πλέει αλάργα χωμένο στο πούσι, αν βρει την ρότα του θα μας πάρει.
Για κατευόδιο , εμείς οι ναυτεργάτες σύντροφοί σου, σου αφήνουμε λίγο φιλτραρισμένο , από τα μάτια μας , θαλασσινό νερό. Είναι μαζεμένο απ' της θάλασσας τον καθάριο βυθό.... Γεια σου».

[Ο επικήδειος εκφωνήθηκε από το ναυτεργάτη φίλο του Καββαδία, Χρήστο Παντελίδη, ο οποίος ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα, όταν έφηβος πρωτοδιάβασε το "Μαραμπού".]
Τα ''θαλασσόβρεχτα ''τραγούδια
O Νίκος Καββαδίας,πρέπει να είναι ο ποιητής που μελοποιήθηκε περισσότερο απ’ όλους αναλογικά με το συνολικό μέγεθος του ποιητικού του έργου.
Από τα συνολικά 52 ποιήματα που έχουν δημοσιοποιηθεί έχουν μελοποιηθεί τα 28 (πολλά όπως το «Πούσι», η «Αρμίδα», το «Καραντί» κ.ά έχουν μελοποιηθεί και περισσότερες από μία φορές)
 Αν και πρώτος ήταν ο Γιάννης Σπανός αυτός που μελοποίησε στίχους του Νίκου Καββαδία, εκείνος που έχει συνδέσει το όνομά του με αυτό του ποιητή, όσον αφορά τις μελοποιήσεις, είναι ο Θάνος Μικρούτσικος.
Άλλωστε ήταν αυτός που μελοποίησε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του μαρκόνη ποιητή.

Πολλοί ίσως να μην γνωρίζουν ότι αυτός που τραγούδησε πρώτος το μελοποιημένο “Καραντί” του Θάνου Μικρούτσικου ήταν ο Κώστας Θωμαΐδης το 1986 σε δίσκο 78 στροφών.

Αξιολογότατη και εντελώς διαφορετική ήταν η προσέγγιση της Μαρίζας Κωχ στους στίχους του Κόλια (όπως τον έλεγαν οι φίλοι του).

Επίσης, η ποίηση του ασυρματιστή ήταν η αιτία δημιουργίας ενός συγκροτήματος εκ Ναυπλίου ορμόμενο, τους Ξέμπαρκους.
Ουσιαστικά μιλάμε για ένα ντουέτο που κατέθεσε μια και μοναδική δουλειά και μετά διαλύθηκε. Η δουλειά αυτή ήταν πάνω σε στίχους του Νίκου Καββαδία και δεν είχε καμία σχέση με τις προηγούμενες και με τις επόμενες μελοποιήσεις.

Όλες οι υπόλοιπες μελοποιήσεις είναι σκόρπιες σε διάφορους δίσκους και από διάφορους καλλιτέχνες. Επίσης πρέπει να παρατηρηθεί ότι σε πολλά τραγούδια έχουν κοπεί τετράστιχα από ποιήματα και έχει αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό η στίξη που βοηθάει για την καλύτερη κατανόηση των ποιημάτων.
Παρακάτω παρατίθενται οι μελοποιήσεις με χρονολογική σειρά.
Ο Γ.Σπανός είναι ο πρώτος συνθέτης που μελοποιεί ποίημα του Νίκου Καββαδία (1975) Το τραγούδι  («Ιδανικός κι ανάξιος εραστής»), ανοίγει  έτσι το δρόμο για την πλατιά αναγνώριση του ποιητή ερμηνευμένο εξαιρετικά απο τoν Κώστα Καράλη.
Το εξώφυλλο είναι έργο της Αρλέτας.

1977 Η Μαρίζα Κωχ μελοποίησε και
 τραγούδησε Καββαδία στο δίσκο Μαρίζα Κωχ
 που κυκλοφόρησε από τη CBS (Sony).
 Περιλαμβάνει οκτώ ποιήματα: Φάτα
 Μοργκάνα, Πούσι, Αρμίδα, Μουσώνας,
 Σταυρός του Νότου, Θεσσαλονίκη ΙΙ
 Νανούρισμα για μωρά και για γέρους,
 Μαραμπού. Αυτό που ακούγεται μέχρι και
 σήμερα κατά κόρον είναι η Φάτα Μοργκάνα

Το 1979  εκδίδεται από τη δισκογραφική

 εταιρία LYRA-Ο "Σταυρός του Νότου'

 Πρόκειται για μια έκδοση ιδιαίτερα

φροντισμένη για την εποχή της, με εξώφυλλο

του Αλέκου Φασιανού, φωτογραφίες των

 δημιουργών και ερμηνευτών, κατάλογο με

 τα τραγούδια και τους μουσικούς καθώς και

 παράθεση των στίχων των ποιημάτων του Ν.

 Καββαδία που ακούγονται στο δίσκο.

Τα  τραγούδια ερμηνεύουν οι τραγουδιστές:

Γιάννης Κούτρας, Αιμιλία Σαρρή και Βασίλης

 Παπακωνσταντίνου.

"Μου συνέβη μάλιστα το εξής παράδοξο:

 (αναφέρει ο Θ.Μ),ανεξάρτητα από το πόσο

 έχω ή δεν έχω εμπνεύσεις, συνήθως τα

 πράγματα που κάνω απαιτούν αρκετό χρόνο

 για να γραφτούν...

Με τον Καββαδία έγινε το

 αντίθετο. Καθόμουνα τα βράδια και, σαν

 στιγμές έμπνευσης, βγαίναν ένα-ένα τα


 τραγούδια πάρα πολύ εύκολα...". 


1984 O Λάκης Παπαδόπουλος παίρνει
 σειρά με το δίσκο Περίπου, ο οποίος
 κυκλοφορεί από τη Lyra. Στο δίσκο αυτό η
Αρλέτα (Νικολέτα Τσάπρα) τραγουδάει δύο
 ποιήματα του Καββαδία: το William George
Allumκαι το Black and White.

1986 Κυκλοφόρησε ο δίσκος Νίκος Καββαδίας
 S/S Ionion 1934 από τη δισκογραφική εταιρία

 Minos. 
Ο δίσκος αυτός ήταν και η αιτία 
δημιουργίας του ντουέτου Ξέμπαρκοι.
 Περιλαμβάν ει έντεκα ποιήματα μελοποιημένα
 και τραγουδισμένα από τους Ηλία Αριώτη και
 Νότη Χασάπη. Εκείνη που τους παρουσίασε
 ήταν η Δήμητρα Γαλάνη, η οποία μάλιστα
 ερμήνευσε στο δίσκο με μοναδικό τρόπο
 τοΓράμμα ενός αρρώστου. 

Την ίδια χρονιά πρωτοπαρουσιάστηκε στο δίσκο 
Η Αγάπη Είναι Ζάλη με τη Χαρούλα Αλεξίου το μελοποιημένο ''Οι εφτά νάνοι στο s/s Cyrenia''.
1987 Οι αδερφοί Κατσιμίχα στο δίσκο με
 τίτλο Όταν Σου Λέω Πορτοκάλι Να Βγαίνεις
 μελοποιούν τη μαϊμού του ινδικού λιμανιού. 
1989 Ο Δημήτρης Ζερβουδάκης μελοποιεί
 το Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμα νουήλ
 ως Γράμμα σ’ έναν ποιητή στο δίσκο
 Ακροβάτης

«Φαίνεται πια πως τίποτα - τίποτα δεν μας σώζει...»
Ο Καίσαρας Εμμανουήλ(ποιητής) είχε γράψει σε ποίημά του τον εξής στίχο: ¨Φαίνεται πια πως τίποτα...τίποτα δεν μας σώζει¨. Στην ουσία το ποίημα του Ν.Κ γράφτηκε προς απάντηση του.
Ξέρω εγώ κάτι που μπορούσε, Καίσαρ, να σας σώσει.
Κάτι που πάντα βρίσκεται σ’ αιώνια εναλλαγή,
κάτι που σχίζει τις θολές γραμμές των οριζόντων,
και ταξιδεύει αδιάκοπα την ατέλειωτη γη.
Κάτι που θα ‘κανε γοργά να φύγει το κοράκι,
που του γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά.
να φύγει κρώζοντας βραχνά, χτυπώντας τα φτερά του,
προς κάποιαν ακατοίκητη κοιλάδα του Νοτιά.

Κάτι που θα’ κανε τα υγρά, παράδοξά σας μάτια,
που αβρές μαθήτριες τ’ αγαπούν και σιωπηροί ποιηταί,
χαρούμενα και προσδοκία γεμάτα να γελάσουν
με κάποιο τρόπο που, ως λεν, δε γέλασαν ποτέ.

Γνωρίζω κάτι, που μπορούσε, βέβαια, να σας σώσει.
Εγώ που δε σας γνώρισα ποτέ… Σκεφτήτε… Εγώ.
Ένα καράβι… Να σας πάρει, Καίσαρ… Να μας πάρει…
Δώδεκα χρόνια μετὰ τὸ δίσκο «Σταυρὸς τοῦ Νότου», ὁ νέος δίσκος τοῦ Θάνου Μικρούτσικου «Γραμμὲς τῶν Ὁριζόντων» σὲ ποίηση τοῦ Νίκου Καββαδία, δὲν ἀποτελεῖ οὔτε μία ἐπανέκδοση ἐκείνων τῶν τραγουδιῶν, οὔτε μία «συμπληρωματικὴ ἔκδοσή τους» οὔτε μία ἐνορχηστρωτικὴ ἀνανέωσή τους. 
Στὶς «Γραμμὲς τῶν Ὁριζόντων» ἀποτυπώνεται, μὲ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο, ὁ βαθύτερος δεσμὸς ποὺ συνδέει τὸν Μικρούτσικο μὲ τὴν ποίηση Καββαδία, μία ἐσωτερικὴ σχέση ποὺ ὑπερβαίνει τὴν, συνήθως, μονόδρομη καὶ παραδοσιακὴ σχέση συνθέτη καὶ ὑλικοῦ πρὸς μελοποίηση.