Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη!

Franz Xaver Winterhalter''Spring''

Δ.  ΣΟΛΩΜΟΣ:  ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ  Β΄,

''Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν καί γελούνε,
κι όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε.''

 ''Αγάπη κι έρωτας καλούν τα σπλάχνα τους τινάζουν
τα σπλάχνα τους κ’ η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν.''

Πίνακας, Emilia Castañeda

Δ.  ΣΟΛΩΜΟΣ:  ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ  Γ΄,  αποσπάσματα  6

VI
Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,
κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκειά της ώρα,
και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.

Νερά καθάρια καί γλυκά, νερά χαριτωμένα,
χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,
και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.

Έξ αναβρύζει κι η ζωή σ' γή, σ' ουρανό, σε κυμα.
Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητό 'ναι κι άσπρο,
ακίνητ' όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ' ως τον πάτο,
με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,
που 'χ' ευωδίσει τσ' ύπνους της μεσα στον άγριο κρίνο.
- «Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι 'δες;».
- «Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
ουδ' όσο καν η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,
μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,
κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του!».

John William Waterhouse, The Soul of the Rose (1908)

 "Αρραβώνας" Κωστής Παλαμάς
Δεν μπορώ να μη σε βλέπω το χειμώνα
Δεν μπορώ να μη σε ιδώ το καλοκαίρι! 

Τί είν' ο Απρίλης με τα ρόδα του και μόνα,
σαν δεν έλθεις με τριαντάφυλλα στο χέρι! 

Δεν μπορώ να φανταστώ και στον αιώνα
μια στιγμή του που να μη σε ξέρει.
Κι απ' τα στέφανα, που ο γάμος τάχει φέρει,
πιο γλυκέ χαράς που μέλλεται αρραβώνα.

Με του λογισμού σου υπάρχω τον αγώνα!
Μέρα μου και νύχτα, αυγή μου, μεσημέρι,
στέκω μπρος σου με γερμένο γόνα.
Γίνομαι και του ίσκιου σου καρτέρι!

William Shakespeare – Sonnet 98 (1609)

Δεν ήμουν πλάι σου την άνοιξη αυτή
καθώς ο Απρίλης, πολύχρωμος και λαμπερός
της νιότης την πνοή φυσούσε μες στο κάθε τι -
ως και ο Κρόνος γελούσε κι έπαιζε, ο σκοτεινός.  

«Αχ, πόσο η άνοιξη μοιάζει αυτής της αγάπης

με την αβέβαιη δόξα μιας απριλιάτικης μέρας

που μια στιγμή δείχνει όλο το θάμβος του ήλιου

και την άλλη ένα σύννεφο τα παρασέρνει όλα.»

Οδυσσέας Ελύτης-Ἡλικία τῆς γλαυκῆς θύμησης (απόσπασμα) 

[...]Θυμᾶμαι ἦταν Ἀπρίλης ὅταν ἔνιωθα πρώτηφορᾶ τὸ ἀνθρώπινο βάρος σου.
Τὸ ἀνθρώπινο σῶμα σου πηλὸ κι ἁμαρτία
Ὅπως τὴν πρώτη μέρα μας στὴ γῆ.
Γιόρταζαν οἱ ἀμαρυλλίδες - Μὰ θυμᾶμαι πόνεσες
Ἤτανε μία βαθιὰ δαγκωματιὰ στὰ χείλια
Μία βαθιὰ νυχιὰ στὸ δέρμα κατὰ κεῖ ποὺχαράζεται παντοτινὰ ὁ χρόνος.

Προσανατολισμοί,Οδυσσέας Ελύτης(απόσπασμα)

Αυτό το μπουμπούκι της φωτιάς θ' ανοίξει όταν εσύ βαφτίσεις αλλιώς την παπαρούνα σου.
Από τότε, όπου και να γεννηθείς πάλι, όπου και να καθρεφτιστείς, όπου και να συντρίψεις τ' ομοίωμα σου, το πάθος μου θα βρίσκεται στον Απρίλη του ανοίγοντας με την ίδια οδυνηρή ευκολία τις εφτά συλλογισμένες φλόγες του.

Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί

''ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το ρόπτρο-σκαραβαίος
το παράτολμο δόντι μες στο ψύχος του ήλιου
ο Απρίλης που ένιωσε ν’ αλλάζει φύλο
της πηγής το μπουμπούκι ό,τι που ανοίγει.''

Lucio Amitrano, 1950 ~ Figurative painter

Ιωάννης Πολέμης 
<< Να μην ανοίξεις σήμερα την άσπρη σου
 αγκαλια, μη με κοιτάξεις σήμερα με τα γλυκά 
σου βλεμματα και μην μου πεις πως μ'αγαπας
 γιατι είναι πρωταπριλια και θα νομιζω πως μου
 το λες για ψέματα >>

 Το παλιό βιολί-Ιωάννης Πολέμης (Aπόσπασμα)

Ἄκουσε τ᾿ ἀπόκοσμο τὸ παλιὸ βιολὶ
μέσα στὴ νυχτερινὴ σιγαλιὰ τοῦ Ἀπρίλη
στὸ παλιὸ κουφάρι του μιὰ ψυχὴ λαλεῖ
μὲ τ᾿ ἀχνὰ κι᾿ ἀπάρθενα τῆς ἀγάπης χείλη.
Εἶμ᾿ ἐγὼ τ᾿ ἀπόκοσμο τὸ παλιὸ βιολὶ
μέσα στὴ νυχτερινὴ σιγαλιὰ τοῦ Ἀπρίλη
στὸ παλιὸ κουφάρι μου μιὰ ψυχὴ λαλεῖ
μὲ τῆς πρώτης νιότης μου τὰ δροσάτα χείλη.

Προσέχετε τα σπουργιτάκια τ`Απρίλη.
Μην νομίζετε πως είναι σαν τ`άλλα
που παίζουν με τις ρόδες του αυτοκινήτου
και φεύγουν μισή στιγμούλα πριν τα πατήσουν.
Αυτά μένουν και σκοτώνονται. (Κώστας Μόντης)

Μαρία Πολυδούρη, Φαντασία στο τραγούδι μιας νυχτερινής κιθάρας
Ο Απρίλης κ’ η Σελήνη μέσα στο άλσος
σμίξαν. Το μεσονύχτι μεθυσμένοι
πέρασαν μ’ ευθυμία.
Και τώρα στη γαλήνη είνε απλωμένη
ρεμβαστική ματιά, η μελαγχολία.

 

Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ-Μαρία Πολυδούρη

Μ᾿ ἀπάντησες στὸ δρόμο σου, Ποιητή.
Ἤμουν τὸ πρωτολούλουδο τοῦ Ἀπρίλη.
Ἡ δίψα τῆς ἀγάπης ποὺ ζητεῖ
σοῦ φλόγιζε τὴ σκέψη καὶ τὰ χείλη.

Ἤμουν τὸ πρωτολούλουδο. Κλειστὴ
τότε ἡ πηγὴ τῶν στοχασμῶν μου, ἐμίλει
μόνο ἡ καρδιά μου ἀθώα καὶ λατρευτή,
ὅταν τὸ πρῶτο βλέμμα μου εἶχες στείλει.

Μὲ τὸν καιρό, τὸν πόθο σου σ᾿ ἐμὲ
νὰ φανερώσης σίμωσες. Ὠιμέ,
εἴμασταν μιᾶς γενιᾶς παιδιά. Ἡ καρδιά μας
Ἀγάπαε μὲ τὸ πάθος ποὺ ζητᾶ
νὰ πάρη, τὸ αἰσθανθήκαμε φρικτὰ
καὶ πήραμεν ἀλλοῦθε τὴ ματιά μας.

Goyo Dominguez, 1960 ~ Romantic Figures

“Απρίλης: Άνοιξη! Δυο σταγόνες θάλασσα τα μάτια σου.

Μια καρδερίνα ανεβοκατεβαίνει σ’ έναν ξύλινο σταυρό.”

(Γιάννης Ρίτσος, Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου)

 The Rose Girl by Émile Vernon (1872-1919) - Detail

Γιάννης Ρίτσος, «Παιχνίδια του ουρανού και του νερού»

(απόσπασμα)

XVIII

Μες στο δάσος μες στη νύχτα/ μια τρυπίτσα είναι τ’ αστέρι

τρέχει από κει μέσα, τρέχει/ τρέχει ρυάκι το φλουρί

ρυάκι το μαργαριτάρι/ γέμισα τις τσέπες μου

γέμισα τα χέρια μου/ δεν μπορώ να σταματήσω

πάρτε τά μου ή πάρτε με

με τα χέρια λεύτερα/ τον Απρίλη να μπατσίσω

IV

Καθόταν στο κατώφλι και χτενιζόταν.

Ένα πουλί της κράταε τον καθρέφτη.

Άσπρα και κόκκινα τριαντάφυλλα της μίλαγαν.

Οι σουσουράδες στη ροδακινιά την πείραζαν

Κι αυτή όλο να χτενίζεται κι όλο να τραγουδάει:

«αχ τρέλλα, τρελλή μου τρέλλα, τρελή μου τρέλλα, τρέλλα»

Κι ο κήπος την αγκάλιαζε με δυο χιλιάδες άνθη.»

VITA NUOVA-(Κώστας Ουράνης)

Δεν θέλω πια παρά να ζω έτσι όπως ένα δέντρο,
οπού θροΐζει ανάλαφρα σε πρωινό του Απρίλη
μεσ’ σ’ ένα κάμπο ειρηνικό, γεμάτον φως γαλάζιο
και παπαρούνες κόκκινες και άσπρο χαμομήλι.

ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ-Γεώργιος Δροσίνης

SONETTO

Ἂν σήμερα κανεὶς σᾶς 'πῇ

Πῶς τάχ' αὐτὴ ποῦ ἀγαπᾶτε

Ἄλλον κυττάζει, μὴν κοπῇ

Τὸ αἷμά σας −χαμογελᾶτε.

Κι' ἂν ἄλλος 'πῇ χωρὶς 'ντροπή:

Εἰς τὴν ἀγάπη σας νὰ πᾶτε,

Ἀποκριθῆτε: «Σιωπή,

Καὶ γιὰ κουτὸ μή με περνᾶτε».

Τοὺς φίλους σας γιὰ τὴν ψευτιά τους
Σήμερα νὰ φοβᾶσθε μόνο,
Ταὶς φίλαις σας ὅλο τὸν χρόνο·
Γιατ' ἔχουνε μεσ' τὴ ματιά τους,
'Σ τὰ λόγια τους καὶ 'ς τὰ φιλιὰ
Παντοτινή πρωταπριλιά.

painter, Emil-VernonΚική Δημουλά

1η Απριλίου: Ο Απρίλης / –φημισμένος κηπουρός– / πήδηξε το πρωί στον χέρσο κήπο μου / κι ένα εξαίσιο έμπηξε τριαντάφυλλο./ / Η άνοιξη, / κρυμμένη πίσω απ' το τριαντάφυλλο, / βλέπει την έκπληξή μου και γελάει, / ενώ με την απέραντη χαρά μου / παρασημοφορεί τον μάγο κηπουρό. (Από τη συλλογή Ερήμην, που εκδόθηκε το 1958) Πηγή: www.lifo.gr

1η Απριλίου: Ο Απρίλης / –φημισμένος κηπουρός– / πήδηξε το πρωί στον χέρσο κήπο μου / κι ένα εξαίσιο έμπηξε τριαντάφυλλο./ / Η άνοιξη, / κρυμμένη πίσω απ' το τριαντάφυλλο, / βλέπει την έκπληξή μου και γελάει, / ενώ με την απέραντη χαρά μου / παρασημοφορεί τον μάγο κηπουρό. (Από τη συλλογή Ερήμην, που εκδόθηκε το 1958) Πηγή: www.lifo.gr

Ο Απρίλης- φημισμένος κηπουρός- πήδηξε το πρωί  
Στο χέρσο κήπο μου κι ένα εξαίσιο έμπηξε
Τριαντάφυλλο. Η άνοιξη κρυμμένη πίσω από το
Τριαντάφυλλο βλέπει την έκπληξή μου και γελάει
Ενώ με την απέραντη χαρά μου
Παρασημοφορεί το μάγο κηπουρό" 

Nικηφόρος Βρεττάκος
«Ο λαβύρινθος». Οδοιπορία, Γ΄, 1972. Τα ποιήματα, Β΄. Τρία φύλλα, 1981. 299.

Διαδέχονται οι μέρες μου γρήγορα η μια τους την άλλη, σα να ’ναι πουλιά που κυνηγιούνται στο σούρουπο μιας ερήμου, μπερδεύονται, πέφτουνε το ένα τους πάνω στο άλλο, χτυπιούνται ―σωριάζονται, γίνονται ένα σώμα οι μέρες μου. Σφηνώνονται μες στις Κυριακές οι Δευτέρες, μπλέκονται οι μήνες καθώς τα χαρτιά της τράπουλας: Μάρτης κι αμέσως Δεκέμβρης, Αύγουστος έπειτα, παγώνουν οι άκρες των χεριών μου καθώς ψηλαφώ το λαβύρινθο, προσπαθώντας να βάλω μετά την Κυριακή τη Δευτέρα, ή τον Απρίλη πριν απ’ το Μάη. Να χωρίσω ξανά τη βδομάδα σε εικοσιτετράωρα.

Διαδέχονται οι μέρες μου γρήγορα η μια τους την άλλη,
σα να ’ναι πουλιά που κυνηγιούνται στο σούρουπο
μιας ερήμου, μπερδεύονται, πέφτουνε το ένα τους
πάνω στο άλλο, χτυπιούνται ―σωριάζονται,
γίνονται ένα σώμα οι μέρες μου.
Σφηνώνονται μες
στις Κυριακές οι Δευτέρες, μπλέκονται οι μήνες
καθώς τα χαρτιά της τράπουλας: Μάρτης
κι αμέσως Δεκέμβρης, Αύγουστος έπειτα,
παγώνουν οι άκρες των χεριών μου καθώς
ψηλαφώ το λαβύρινθο, προσπαθώντας να βάλω μετά
την Κυριακή τη Δευτέρα, ή τον Απρίλη
πριν απ’ το Μάη. Να χωρίσω ξανά
τη βδομάδα σε εικοσιτετράωρα. 

Οι λυπημένες φράσεις-Κική Δημουλά (απόσπασμα)

Να είχαμε μιαν άνοιξη.
Μη γελάς.
Με πράγματα που δεν υπάρχουν μη γελάς.
“Ας λένε τα πουλιά κι οι μυρωδιές στα πλάγια
πως είναι Απρίλης.
Το λένε τα πουλιά κι οι έρωτες των άλλων.
Εμένα μ’ εξαπατούνε οι θεοί
κάθε που αλλάζει ο καιρός,
κάθε που δεν αλλάζει.
Μη γελάς.
Έαρ δε γίνεται
με ρίμες
ήλιοι - Απρίλιοι,
ήλιοι - Απρίλιοι,
ομοιοκατάληκτες στιγμές,
χρόνος χρωμάτων,
στρέμματα φωτός,
χαμομηλιών ανυπομονησία να μυρίσουν.
Δημοτικά τραγούδια άπ’ τα παράθυρα
ποια γυναί - ποια γυναί - ποια γυναίκα θα σε πάρει,
και όλα τ’ άλλα τρόποι
για να πεθαίνουνε ανώδυνα τα ημερολόγια.
Την Κυριακή τραβάει σε μάκρος των τραγουδιών η αγωνία
ποια γυναί - ποια γυναί -
Αχ, οι λυπημένες φράσεις, οι λυπημένες λέξεις,
στους δρόμους τους εμπορικούς,
τις Κυριακές τις ανοιξιάτικες.