 |
| Πηγή φωτογραφίας http://www.travelstyle.gr Μονεμβασιά: Το «πέτρινο καράβι» του Ρίτσου«Κυρά Μονοβασιά μου, πέτρινο καράβι μου.Χιλιάδες οι φλόκοι σου και τα πανιά σου. Κι όλο ασάλευτη μένεις να με αρμενίζεις μες στην οικουμένη» (Τρίστιχα Γ).Η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, στέκει πάνω στο βράχο αγέρωχη αγναντεύοντας τις ανατολικές ακτές της Πελοποννήσου, από τον 6ο μ.Χ. αιώνα ως σήμερα. Η Μονεμβασιά, η πόλη των 40 εκκλησιών με τις καμάρες και τα λιθόστρωτα καντούνια, είναι το βυζαντινό και βενετσιάνικο στολίδι της περιοχής.   |
 | |
O Γιάννης Ρίτσος με συντρόφους του στη Μακρόνησο.Το 1949, o Γιάννης Ρίτσος, μεταφέρεται στην Μακρόνησο. Συνεχίζει να γράφει, αν και απαγορεύεται. Zωγραφίζει όπου και όπως μπορεί: Σε πέτρες, ξύλα, κόκαλα ζώων. Συνεξόριστοί του, κυρίως ο Μάνος Κατράκης, κρύβουν τα ποιήματά του μέσα σε μπουκάλια και τα θάβουν στη Μακρόνησο, για να τα σώσουν. Εκδόθηκαν για πρώτη φορά από το εκδοτικό του ΚΚΕ, «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», τον Ιούλη του 1957 στο Βουκουρέστι, στην πολιτική προσφυγιά. Αν και ο τίτλος που είχε δώσει ο ποιητής στη συλλογή ήταν «Πέτρινος Χρόνος», κατά την αποστολή των δακτυλογραφημένων χειρογράφων στο Βουκουρέστι παράπεσε το εξώφυλλο κι έτσι πρωτοκυκλοφόρησαν με τον αυτοσχέδιο τίτλο «Μακρονησιώτικα». Ο «Πέτρινος Χρόνος», με τον αρχικό του πια τίτλο, εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1974 σε αναθεωρημένη από τον ποιητή έκδοση, από τις εκδόσεις «Κέδρος». Πηγή http://www.rizospastis.gr/story.do?id=8441595 Γιάννης Ρίτσος, Μακρονησιώτικα, 1957(αποσπάσματα) Ένας ήλιος από πέτρα ταξίδεψε πλάι μας, καίγοντας τον αγέρα και τ’ αγκάθια της ερημιάς, τ’ απόγεμα στάθηκε στην ούγια της θάλασσας σαν κίτρινος γλόμπος σ’ ένα μεγάλο δάσος θύμηση.  πέτρινο το χέρι όπου ακουμπάει το σαγόνι της η νύχτα. «Ολα τα μοιραστήκαμε, σύντροφοι, το ψωμί, το νερό, το τσιγάρο, τον καημό, την ελπίδα, τώρα μπορούμε να ζήσουμε ή να πεθάνουμε απλά κι όμορφα- σαν ν’ ανοίγουμε μια πόρτα το πρωί και να λέμε καλημέρα στον ήλιο και στον κόσμο». Δε μιλάνε Τηράνε την αντιφεγγιά της Αθήνας τηράνε τον ποταμό του Ιορδάνη σφίγγοντας μια πέτρα στη χωματένια φούχτα τους σφίγγοντας μες στα μάτια τους τα σκάγια των άστρων σφίγγοντας μες στο φυλλοκάρδι τους μια δυνατή σιωπή εκείνη τη σιωπή που γίνεται πριν απ’ τ’ αστροπελέκι. Δεν το πιστεύαμε ποτές, νάναι τόσο σκληροί οι ανθρώποι Δεν το πιστεύαμε ποτές νάχει τόση αντοχή η καρδιά μας. «Οι ρίζες του κόσμου» Κάτου απ’ τη δίψα μας είναι οι ρίζες του κόσμου. Πέρασε πολύς καιρός. Ό,τι πήραμε μαζί μας απ’ τα σπίτια μας όλα τρυπήσανε, λυώσανε.  τους ανθρώπους και την καρδιά μας, τα μάτια μας γέμισαν αύριο. Δεν είναι ένα παράθυρο να κοιτάξουμε τη θάλασσα Αλλιώς κοιτιέται η θάλασσα απόνα παράθυρο αλλιώς πίσω απ’ το συρματόπλεγμα.  Γιάννη Ρίτσου, «Α. Β. Γ.»Τρία μεγάλα γράμματαγραμμένα μ’ ασβέστη στη ραχοκοκκαλιά της Μακρόνησος. (Όταν ερχόμαστε με το καράβι στριμωγμένοι ανάμεσα στους μπόγους και στις υποψίες μας τα διαβάσαμε πάνου απ’ το κατάστρωμα κάτου απ’ τις βρισιές του χωροφύλακα, τα διαβάσαμε εκείνο το ήσυχο πρωινό του Ιουλίου, κι η αρμύρα κι η μυρουδιά της ρίγανης και το θυμάρι δεν καταλάβαιναν καθόλου τι θα πουν αυτά τα τρία ασβεστωμένα γράμματα). Α΄ τάγμα Β΄ τάγμα Γ΄ τάγμα  Κι η θάλασσα του Αιγαίου είταν γαλάζια όπως πάντοτε πολύ γαλάζια, μόνο γαλάζια. Α΄ — Α, ναι, μιλούσαμε κάποτε για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη, Β΄ — για το γυμνό στήθος της υγείας κεντημένο με μιαν άγκυρα και μια γοργόνα, Γ΄ — για το θαλάσσιο φως που πλέκει τα κουρτινάκια των γλάρων. Α.Β.Γ. 300 σκοτωμένοι. Μιλούσαμε, ναι, για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη — ο κάβουρας που ρεμβάζει στο νοτισμένο βράχο, άντικρυ στη μαλαματένια δύση, καθώς ένα μικρό μπρούτζινο άγαλμα του Ωκεανού. Α.Β.Γ. 600 τρελλοί. (Οι γυάλινες γαρίδες κυνηγώντας στα ρηχά τον ίσκιο του πρωινού άστρου, το χρυσό και γαλανό καλοκαίρι πετροβολώντας με κουκουνάρια το μεσημεριάτικο ύπνο των κοριτσιών, τα παλιά πεύκα ξύνοντας τη ράχη τους στην ασβεστωμένη μάντρα). Α.Β.Γ. 900 κουτσοί. Ζήτω ο βασιλεύς Παύλος. (Κι η Παναγιά του πόντου φλωροκαπνισμένη απ’το σούρουπο να σεργιανάει ξυπόλυτη στην αμμουδιά συγυρίζοντας τα σπίτια των μικρών ψαριών καρφώνοντας μ’ ένα θαλασσινό σταυρό τη φεγγαρίσια της πλεξούδα). Α.Β.Γ. Α.Β.Γ. (Μιλούσαμε για μια ποίηση αιγαιοπελαγίτικη, ναι, ναι).  ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ — ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ Κι η θάλασσα είναι ακόμη γαλάζια όπως πάντοτε κι ο αμερικάνικος στόλος ταξιδεύει στο Αιγαίο ήσυχος, ήσυχος, ωραίος, και τ’ άστρα ανάβουν κάθε βράδι μικρές φωτιές να ψήσουν οι Άγγελοι την ψαρόσουπα της Παναγίας. Α.Β.Γ. Α.Β.Γ. Κι από κάτου απ’ τ’ αστέρια περνάνε καραβιές-καραβιές οι εκτοπισμένοι και τσουβάλια με κομμένα ποδάρια και τσουβάλια με κομμένα χέρια και τσουβάλια με νεκρούς ξεβράζουν οι φουρτούνες στις αχτές του Λαυρίου. (Αιγαιοπελαγίτικο τοπίο χρυσό και γαλάζιο). Α.Β.Γ. Σε τούτα τα βράχια τουφεκίστηκαν οι 300 του Α΄ Τάγματος, τούτα τα φύκια είναι μια τούφα μαλλιά ξεκολλημένα μαζί με το δέρμα απ’ το καύκαλο ενός συντρόφου που αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση. Α.Β.Γ. Τα συρματοπλέγματα. Οι νεκροί. Οι τρελλοί. Α.Β.Γ. (Γαλάζια, η θάλασσα — πολύ γαλάζια. Χρυσό αιγαιοπελαγίτικο τοπίο. Οι γλάροι). Α.Β.Γ. Μαύρη, κατάμαυρη θάλασσα Μαύρο, κατάμαυρο τοπίο. Τα συρματοπλέγματα. Α.Β.Γ. Μαύρο, κατάμαυρο τοπίο με σφιγμένα δόντια, κόκκινο, κατακόκκινο τοπίο με σφιγμένη γροθιά, μαύρη και κόκκινη καρδιά πηγμένη στο αίμα της κι ένας κόκκινος ήλιος πηγμένος μες στο αίμα του. Α.Β.Γ. [πηγή:  (Γιάννης Ρίτσος -Πέτρινος χρόνος-Τα Μακρονησιώτικα) «...Κι η Παναγιά του Πόντου φλωροκαπνισμένη απ' το σούρουπο να σεργιανάει ξυπόλυτη στην αμμουδιά συγυρίζοντας τα σπίτια των μικρών ψαριών καρφώνοντας μ' ένα θαλασσινό σταυρό τη φεγγαρίσια της πλεξούδα...» Η ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ /ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΏ ΠΗΓΕΣ Ημερολόγια εξορίας (απόσπασμα) - Γιάννης Ρίτσος |
