Σελίδες

Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Μελισσάνθη - Ποιήματα

Μελισσάνθη (1907-90): φιλολογικὸ ψευδώνυμο
τῆς Ἤβης Κούγια-Δασκαλάκη, ποιήτριας ἀπὸ τὴν Ἀθήνα.
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Απριλίου 1907 και σπούδασε γαλλική και γερμανική φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στην Abendschule Αθηνών. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και καθηγήτρια γαλλικών. Ασχολήθηκε με την ποίηση και το 1930 εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή (Φωνές εντόμου).
 Η δεύτερη συλλογή της (Προφητείες) απετέλεσε φιλολογικό γεγονος, και μάλιστα ο Μιλτιάδης Μαλακάσης καυχιόταν ότι παρουσίασε πρώτος αυτό το ποιητικό «φαινόμενο», που «πραγματικά αγγίζει το θαύμα». Ακολούθησαν άλλες επτά συλλογές. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της τιμήθηκε με τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών (1936), με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1965), με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976), με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη κ.α.

Απεβίωσε στις 9 Νοεμβρίου 1990, ταλαιπωρημένη από τον καρκίνο, και ενταφιάστηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν παντρεμένη από το 1932 με τον δικηγόρο και πολιτικό Ιωάννη Σκανδαλάκη.

Εκτός από τις επιμέρους τιμητικές διακρίσεις έργων της, η Μελισσάνθη τιμήθηκε για το σύνολο της ποιητικής προσφοράς της με το παράσημο Χρυσό Σταυρό του Βασιλικού Τάγματος της Ευποιίας.

Πιστεύω

Ἡ Ἀγάπη, μόνο, βαστάζει ὅλα τὰ φορτία.
Μπορῶ νὰ βαστάζω ὅλα τὰ φορτία.
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι τὸ μέγα φορτίο!
Ἡ Ἀγάπη σηκώνει τὸ βάρος τ᾿ οὐρανοῦ.
Μπορῶ νὰ σηκώνω τὸ βάρος τ᾿ οὐρανοῦ.

Ἡ Ἀγάπη ὑπομένει τὰ μαρτύρια τῆς πυρᾶς.
Μπορῶ νὰ ὑπομένω τὰ μαρτύρια τῆς πυρᾶς.
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ πυρά!
Ἡ Ἀγάπη πιστεύει στὴ ζωὴ καὶ στὸ θάνατο.
ἡ Ἀγάπη πιστεύει στὸ θαῦμα.

Μπορῶ νὰ πιστεύω στὴ ζωὴ καὶ στὸ θάνατο.
μπορῶ νὰ πιστεύω στὸ θαῦμα.
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος!
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι τὸ θαῦμα!

Ἡ Ἀγάπη προσεύχεται κ᾿ ἐνεργεῖ.
ἡ Ἀγάπη ἀγρυπνεῖ.
Μπορῶ νὰ προσεύχωμαι καὶ νὰ ἐνεργῶ.
μπορῶ νὰ ἀγρυπνῶ.

Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι προσευχὴ καὶ πράξη!
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ἡ μυστικὴ ἀγρυπνία! 

Ἡ Ἀγάπη κρατάει ὅλα τὰ χαμόγελα καὶ ὅλα τὰ δάκρυα.
Μπορῶ νὰ χαμογελῶ καὶ νὰ κλαίω ὅλα τὰ δάκρυα -
γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ἡ χαρούμενη θλίψη!
Ἡ Ἀγάπη δίνει τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο
ἐγγύηση γιὰ τὴν αἰωνιότητα.
Μπορῶ νὰ μεταλάβω τὸν ἄρτο καὶ τὸν oίvo
ἐγγύηση γιὰ τὴν αἰωνιότητα.

Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος!
Κ᾿ ἡ μεγάλη ὑπόσχεση!
Ἡ Ἀγάπη ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο.
ἡ Ἀγάπη ἐδώρησε τὸ φῶς.
Πιστεύω στὸν ἄνθρωπο.
πιστεύω στὴν Ἀγάπη.
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι τὸ φῶς καὶ ἡ δωρεά!
Γιατὶ ἡ Ἀγάπη εἶναι ὁ Ἄνθρωπος!

Ἄς...
Σὲ τοῦτο τὸ μεταξύ,
ἂς παίζουμε μὲ τὶς λέξεις,
ἂς παίζουμε τῆς ὁμιλίας τὸ θεῖο παιγνίδι
ἀνύποπτοι ποιητὲς
ποὺ κλέψανε τὸ μυστικὸ
νὰ βλέπουνε καὶ ν᾿ ἀκοῦνε,
ν᾿ ἀγγίζουνε καὶ νὰ γνωρίζουνε τὰ πράγματα,
τὴν εἰκόνα τοῦ Κόσμου ξαναπλάθοντας
μ᾿ ἀστραφτερὲς λέξεις ἂς παίζουμε
καθὼς παιδιὰ μ᾿ ἀθώα χοχλάδια
ποῦ ξεβράστηκαν στ᾿ ἀκροθαλάσσι
μόλις ἀγγίζοντας τὴ μυστικὴ φωτιὰ
μόλις μαντεύοντας
τὸν κρύφιο κεραυνό,
μὲ χῶμα ἂς σκεπάζουμε καὶ στάχτη
τὴ φλόγα ποὺ οἱ θνητοὶ ν᾿ ἀγγίσουν δὲν τολμοῦν
δέσμιοι στὸ θάνατο
ἂς ξανοίγουμε τὶς χάρτινες βαρκοῦλες μας
μὲς στὸν ἀστραποβόλο ὠκεανό...
laura makabresku silent evenings

Στὴ νύχτα ποὺ ἔρχεται...

Ξεκινᾶμε ἀνάλαφροι καθὼς ἡ γύρη
ποὺ ταξιδεύει στὸν ἄνεμο
Γρήγορα πέφτουμε στὸ χῶμα
ρίχνουμε ρίζες, ρίχνουμε κλαδιὰ
γινόμαστε δέντρα ποὺ διψοῦν οὐρανὸ
κι ὅλο ἁρπαζόμαστε μὲ δύναμη ἀπ᾿ τὴ γῆ
Μᾶς βρίσκουν τ᾿ ἀτέλειωτα καλοκαίρια
τὰ μεγάλα κάματα.
Οἱ ἄνεμοι, τὰ νερὰ
παίρνουν τὰ φύλλα μας.
Ἀργότερα
πλακώνουν οἱ βαριὲς συννεφιὲς
μᾶς τυραννοῦν οἱ χειμῶνες κι οἱ καταιγίδες
Μὰ πάντα ἀντιστεκόμαστε,
ὀρθωνόμαστε
πάντα ντυνόμαστε μὲ νέο φύλλωμα
Ὡσότου, φτάνει ἕνας ἄνεμος παράξενος
-κανεὶς δὲ ξέρει πότε κι ἀπὸ ποὺ ξεκινᾶ-
μᾶς ρίχνει κάτω
μ᾿ ὅλες μας τὶς ρίζες στὸν ἀέρα.
Γιὰ λίγο ἀκόμα μὲς στὴ φυλλωσιά μας
κάθεται κρυμμένο
-νὰ πεῖ μία τρίλια του στὴ νύχτα ποὺ ἔρχεται-
ἕνα πουλί.
 Ἡ ἐποχὴ τοῦ ὕπνου

Σπλαχνικὸς εἶναι ὁ ὕπνος
γιὰ τὴν ἀβέβαιη ὕπαρξή μας.
Γιὰ τὴν ἀδύνατή μας μνήμη
ποὺ δὲν ἀντέχει τὴ μεγάλη ἀγρύπνια
γιὰ τὸ ἄστατό μας χέρι,
γιὰ τὴν ἀπρόσεχτη καρδιά μας,
ποὺ δὲν ἀντέχει τὸ μαχαίρι τῆς Ἀγάπης
ποὺ τὴ βυθομετρᾶ,
ποὺ δὲν ἀντέχει τὴ φωτιά τῆς ὕπαρξης!..
Ἀνάμεσα ξύπνου καὶ ὕπνου ὀνειρευόμαστε
ὅλες οἱ μέρες μας νὰ λαμπαδιάσουν
σὲ μιά καὶ μόνη φλόγα
ν' ἀναλωθοῦν σὲ μιά βαθειάν ἀνάσα
μέσα στὸ ζωντανό πῦρ τοῦ θεοῦ
οἱ τρόμοι μας ὅλοι νὰ γίνουν μία κραυγή μεγάλη,
ποὺ μ' αὐτὴ θ' ἀναμετρήσουμε
τὴν ἄβυσσο τῆς Θείας Ἀγάπης
μέσα στὴν ἴδια τὴν καρδιά μας.

Οἱ Ἄγγελοι, ποὺ καθαρή φλόγα ἀνασαίνουν,
μᾶς βλέπουν ν' ἀποστρέφουμε τὸ πρόσωπο,
νὰ φεύγουμε τὴ ζωή,
νὰ μὴν μποροῦμε ν' ἀποδιώξουμε τοῦ ὕπνου τὴν κίνηση
ποὺ μᾶς σφαλᾶ τὰ βλέφαρα σὰν ἕνα χέρι,
νὰ σβήνουμε, νὰ διαλυόμαστε σὲ στάχτη
νὰ μᾶς παγώνῃ ὁ θάνατος
γιατὶ φοβόμαστε τὴ φλόγα ν' ἀνασάνουμε
φοβόμαστε, δειλιάζουμε ν' ἀδράξουμε
ἀπὸ τὴν κόψη της κάθε στιγμή
μὲ τὸ σπαθί της νὰ νικήσουμε τὸ πρόσκαιρο
καὶ βιάζοντας τὴν πύλη τοῦ Καιροῦ
νὰ μεταλάβουμε φωτιά ἀρχαγγελική,
χίλιες καμπάνες τὸν ἀντίλαλο νὰ πάρουν
κι ὁ θάνατος σὰν τρομαγμένο νὰ φεύγῃ πουλί
ὁ Κόσμος σὲ μίαν ἀστραπὴ ν' ἀποκαλύψῃ
στὰ ἔκπληχτα μάτια μας τὸ μυστικό του
μεμιᾶς τὸ νόημά του νὰ φανερωθῇ
σὰν τὴν κρυμμένη φλόγα ἀπ' τὸν ἄνεμο –
μᾶς βλέπουν νὰ δειλιάζουμε, νὰ σκύβουμε στὰ βάθη
ποὺ ἀνοίγει μέσα μας ὁ κεραυνός,
γιατὶ ἡ ἀγάπη τους μονάχα μᾶς μετρᾶ
μὲ τὴν ἄβυσσο τῆς ἀπελπισίας μας,
γιατί ἡ ἀγάπη τῶν ἀγγέλων οἶκτο δέν γνωρίζει
κ' ἡ ὄψη τους κόβει σὰν σπαθί
τὴ σάρκα μας θανατερά πληγώνει,
σὲ τέφρα πέφτει ἡ γήινη καρδιά μας
μὲ τὴν προσέγγιση τῆς μυστικῆς φωτιᾶς,
μὲ τέτοιο τίμημα μᾶς δίδουν τὸ Μεγάλο Δίδαγμα...


Φθινόπωρο
Ὥρα δειλινοῦ.
Τοῦ φθινοπώρου τὰ νέφη στίβουν τὸ φουστὰνι
νά στεγνώσῃ τ’ οὐρανοῦ
καὶ στου ἀπόβροχου τὴ σκόλη
βγαίνουν γιὰ σεργιὰνι
οἱ σαλίγκαροι ὅλοι
κάτω ἀπ’ τὸ ξεθωριασμένο παρασόλι
τοῦ ἥλιου… Τώρα ἡ λάμια
ἡ γῆ λιάζει τὰ βρεγμένα της τὰ χράμια
μὲ τῶν κάμπων τὰ πλουμίδια
κι ἀπὸ τὰ χορτὰρια
κι ἀπὸ τὰ ψιλά γρασίδια
οἱ σταλαματιές γλυστροῦνε χάντρες
καὶ μαργαριτὰρια
ἀπὸ οὐράνια δαχτυλίδια.
Τὶς μαζώνουν οἱ νεράιδες οἱ ἀνυφάντρες
μὲς στὰ ὑπόγεια τους σεράγια καὶ στ’ ἀνήλια
πολυέλαιους κι ἀργυρά καντίλια
σὲ πλεμμάτια κρυσταλλένιες μπάλλες
μάγισσα γριὰ κι ἀράχνη τὶς κρεμάει μὲς στὶς κουφάλες
καὶ λογῆς-λογῆς
ἕνα-ἕνα ὅλα τὰ ζούδια
ξεφαντώνουν ἀπ’ τὴ γῆς
κι ἀπομέσα ἀπὸ τὰ φλούδια,
κ’ ἕνας μύρμηκας σκαλώνει σ’ ἕνα ἀγκάθι φουντωτό
ν’ ἀγναντέψῃ ὅλο τὸν κόσμον ἀπὸ τέτοιο λιακωτὸ!..
Νά! Τὸ αὐλάκι
κάνει χάζι,
τὸ ἄχυρο – σχεδία ποὺ ἀράζει
καὶ τὸ δρασκελοῦν βαθράκοι!..
Κόσμοι ὁλόκληροι, ζωύφια,
ταξιδεύουν μὲ πιρόγιες τὰ κελύφια!..
(...Κρύα ἀνατριχίλα στὰ νερά
σὰν πεταλουδιῶνε σμάροι…
Τώρα ὁ σίφουνας θὰ πάρῃ
ἀπ’ τὰ δέντρα ὅλα τὰ φύλλα τὰ ξερά!
Στὰ καλάμια τὴ φλογέρα του σφυράει,
κι ὅπως πάῃ, πάῃ, πάῃ,
ὁ ἄνεμος-τσοπάνος σαλαγάει
σ’ ἄλλα πιὰ λημὲρια –
σ’ ἄλλο τώρα χειμαδιό τὰ καλοκαὶρια!..)
Ἡ χώρα τῆς σιωπῆς

Ἡ χώρα τῆς σιωπῆς εἶναι ἀπὸ κρύσταλλο –
γαλάζιο κρύσταλλο, σὰν ἀπὸ πάγο.
Ἐκεῖ χορεύουνε τὰ πάντα ἀθόρυβα
κι ὅλες οἱ εἰκόνες διαθλῶνται στὸ ἄπειρο.

Τὰ δάκρυα τῶν παιδιῶν καὶ τὰ παράπονα
ἀφήνουν τὸ λεπτό ἦχο τῆς κιθάρας
Τῶν σιωπηλῶν πλασμάτων τὰ χαμόγελα
ρόδινη ἀνταύγεια ὑψώνουν στὰ μεσούρανα
καὶ τὰ βαθιά βλέμματα τῆς ἀγάπης
ἀνάβουν φλόγες πυρκαγιᾶς γαλάζιες.

Στὴ χώρα τῆς σιωπῆς ὅ,τι εἶναι γνήσιο
σὰν μιὰ καμπάνα ἀκούγεται γιορτάσιμη
ποὺ ἀνοίγει βουερούς θόλους στὰ οὐράνια.
Στὴ χώρα τῆς σιωπῆς συχνά ἀκροάστηκα
τὶς σημένιες κωδωνοκρουσίες
ποὺ ὑψώνει κάποιο σμῆνος γερανῶν.

Σὲ γάμους μυστικούς, σὲ λιτανεῖες,
σὲ τελετὲς οὐράνιες παρευρέθηκα
στὴ χώρα τῆς σιωπῆς πού εἰναι ἀπὸ κρύσταλλο,
γαλάζιο κρύσταλλο σὰν ἀπὸ πάγο...

Τραγούδι στὸν ἥλιο

Μέσα στὸ φῶς σου γίνομαι πουλὶ
καὶ τραγουδῶ ὅλη μέρα σὰν τὸ σπίνο.
Μίας πεταλούδας παίρνω τὰ φτερὰ
τὰ θεῖα καὶ ὁλόασπρα σὰν τὸ νέο τὸ κρίνο.
Σφαλῶ τὰ βλέφαρά μου, ἐντός μου φῶς.
Τ᾿ ἀνοίγω, φῶς παντοῦ, ὅλο φῶς τριγύρα.
Καὶ λέω: «Ἥλιε, τί θάνατος λαμπρὸς
μὲς σὲ μιὰ τέτοια θεία φωτοπλημμύρα!»
ΠΗΓΗ

Νάρκισσος

Κανείς δεν ξέρει την αληθινή ιστορία του Νάρκισσου 
 Ονειρευόταν την ομορφιά κι έσκυβε πάνω απ’ το νερό
να την γνωρίσει στο πρόσωπό του  
Έβλεπε φύλλα κι ανταύγειες έναν ανάστροφο,
 υδάτινο ουρανό σκιές και λάμψεις απατηλές
 κι ονειρευόταν πάντα.
 Κάποτε τρόμαξε τόσο
 Σαν είδε την ανάστροφή του εικόνα
—μέσα σε κύκλο κλειστό βλέμμα ακίνητο,
 παγωμένο στο θάνατο δοσμένο, 
πρόσωπο παραμορφωμένο, φαγωμένο από τη σήψη  
Τον λύγισε τόσο βαθιά η απελπισία
που πνίγηκε μες στο νερό  
Σαν φάνηκε το απελπισμένο πρόσωπό του
  στο θάνατο ήτανε πράγματι ωραίο αλλιώτικα ζωντανό.
Γιατί όπως στα όνειρα και στους μύθους 
όλα μπορεί να κρύβουν μια διπλή σημασία —κι ο θάνατος να σημαίνει ζωή—
Μες στην ψυχή μας, όπως στην ψυχή του κόσμου
όλα καθρεφτίζονται ανάστροφα καθώς το δέντρο στο ποτάμι.

Περσεφόνη

Απ’ το βασίλειο του Πλούτωνα επιστρέφω 
 του σκοτεινού μου συζύγου
  κρατώντας ένα βλασταράκι για πυρσό
  την πυρκαγιά της άνοιξης μ’ αυτό ν’ ανάψω
 Στον Άδη ψύχος και φωτιά, κύκλος αδιάσπαστης σιωπής
  πέρα από κάθε ελπίδα με κρατά δεμένη ζωντανή νεκρή
Στους πεθαμένους πλάι αγρύπνησα
 είδα μες στ’ ανοιχτά τους μάτια τον ουρανό απολιθωμένο
 κάθε λαμπρότητα του κόσμου να γυρνά σε τέφρα
Κανείς δεν γίνεται με το θνητό του σώμα  
ν’ αντισταθεί σε τόσο ψύχος και φωτιά
  Πέφτουν τα δάχτυλα νεκρώνονται
 τα μάτια καίγονται στεγνώνουν
μ’ από ’να δάκρυ του χιονιού κάτω απ’ τα βλέφαρα
  μπορεί να μείνουν χρόνους φυλαγμένα
Λόγια δεν έχει ο Άδης να σου μάθει
 μόνο αν μπορέσει μια κραυγή να σου αποσπάσει
 την ώρα που η φωνή σου σφίγγεται σε σιδερένια μέγγενη  
Ακίνδυνα κανείς ποτέ δεν έμαθε τα μυστικά της κόλασης
 Κοιτάχτε αυτό το βλασταράκι το πυρό που φέρνω
  κι αν γίνεται, μαντέψετε ποιό είναι του Άδη το χρώμα.
ΠΗΓΗ
ΠΗΓΗ