Τα παραμύθια αρχίζουν κάπως έτσι ''Μια φορά κι έναν καιρό'' Τα παραμύθια, όπως οι μύθοι και οι παραδόσεις συναντιούνται σε όλες τις
περιοχές του κόσμου. «Παραμύθι είναι μια αφήγηση συγκεκριμένου μήκους
που περιέχει μια διαδοχή μοτίβων ή επεισοδίων», σημειώνει ο George
Jean. Ένας άλλος απλός ορισμός του παραμυθιού είναι η «προφορική
διήγηση φανταστικών γεγονότων» Το παραμύθι χρησιμοποιήθηκε αλλά και
χρησιμοποιείται από όλους τους λαούς σε όλες τις εποχές για ψυχαγωγικό,
διδακτικό και συμβολικό σκοπό. Στις ιστορίες αυτές -προφορικές αρχικά-
επικρατεί το καλό στο τέλος και επιβραβεύεται ο ήρωας που προσπαθεί γι’
αυτό, ενώ το κακό δέχεται παραδειγματική τιμωρία.
Όλη η δράση των
παραμυθιών λαμβάνει χώρα σε ένα περιβάλλον που το φυσικό με το
υπερφυσικό στοιχείο και τη μαγεία συνυπάρχουν παράλληλα ή δέχονται
επιδράσεις το ένα από το άλλο. Οι ήρωες του παραμυθιού, συνήθως, δε
φέρουν κάποιο συγκεκριμένο όνομα, αλλά χρησιμοποιούν ως όνομα τις
ιδιότητες της οικογενειακής τους κατάστασης, της κοινωνικής τους τάξης,
του επαγγέλματός τους. Έτσι, γίνεται αναφορά για βασιλιάδες, πρίγκιπες,
βασίλισσες, μητριές, αδελφές κ.λπ. Οι πρωταγωνιστές των παραμυθιών
δέχονται βοήθεια από ζώα που μιλούν, από μαγικά αντικείμενα, από
νεράιδες, κακές μάγισσες, ξωτικά. Πολλές φορές όλα αυτά όχι μόνο δεν
είναι βοηθοί τους αλλά είναι εκείνοι που βάζουν στον ήρωα εμπόδια και
τον φέρνουν αντιμέτωπο με αδιέξοδα.
Το παραμύθι πετυχαίνει να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατή, αφού η
πλοκή του είναι η συνισταμένη πολλών καταστάσεων και επεισοδίων κατά τα
οποία άλλοτε ο ήρωας βρίσκει προσωρινή λύση σε προβλήματα που τον
ταλανίζουν και άλλοτε, πάλι, καλείται, να αντιμετωπίσει νέες δύσκολες
περιπτώσεις μέχρι να πετύχει την τελική δικαίωσή του. http://www.24grammata.com/?p=34785
Πραγματικά γεγονότα που ενέπνευσαν μύθους... Πολλά από τα παραμύθια που έχουν συνοδέψει τα παιδικά μας χρόνια,
βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και αναφέρονται σε ιστορικά πρόσωπα.
Δείτε
παρακάτω μερικά από τα πιο διάσημα παραμύθια και την ιστορία πίσω από
αυτά, όπως παρουσιάστηκαν στην ιστοσελίδα weirdworm.com:
«Αναστασία»
Παρά τους ιδιότροπους γονείς της η Μεγάλη Δούκισσα Αναστασία (Anastasia
Nikolaevna) της Ρωσίας εξελίχθηκε σε ένα φυσιολογικό παιδί, αναφέρει ο
αρθρογράφος. Ήταν η μικρότερη κόρη του Αυτοκράτορα Νικολάου Β΄ της
Ρωσίας, τελευταίου ηγεμόνα της Αυτοκρατορίας της Ρωσίας, και της συζύγου
του, Αλεξάνδρα Φεοντόροβνα της Έσσης. Τέθηκε σε κατ’ οίκον
περιορισμό και δολοφονήθηκε άγρια σε ένα υπόγειο, ενώ σύμφωνα με
διάφορες φήμες λέγεται ότι η ίδια κατάφερε να αποδράσει.
Κατά περιόδους διάφορες γυναίκες διεκδίκησαν την ταυτότητά της, τροφοδοτώντας ένα από τα πιο διάσημα μυστήρια του 20ού αιώνα.
Η πιο διάσημη «Αναστασία» ήταν η Anna Adams η οποία αναμίχθηκε σε μια 30ετή νομική μάχη, για να αναγνωριστεί ως Ρομανόφ.
Ωστόσο, με το θάνατό της το 1984 το DNA αποκάλυψε το αντίθετο.
Η
απουσία των δύο πτωμάτων του μαζικού τάφου των Ρομανόφ έκανε πολλούς να
πιστεύουν ότι η Αναστασία και ο αδερφός της Αλεξέι είχαν επιβιώσει της
επίθεσης. Τα δύο εξαφανισμένα πτώματα εντοπίστηκαν το 2007.
«Σταχτοπούτα»
Η ιστορία της Σταχτοπούτας φέρεται να βασίζεται στην ελληνική μυθολογία
και σε μία πανέμορφη αιγύπτια σκλάβα. Την ιστορία της Ροδώπις (που
σημαίνει «η ροδομάγουλη») διηγείται ο Στράβων.
«Το αφεντικό της
την εκτιμούσε πολύ και της είχε χαρίσει ένα ζευγάρι σανδάλια με πλούσια
διακόσμηση. Αλλά ήταν υπναράς και τον περισσότερο καιρό στο σπίτι
κοιμόταν, οπότε οι άλλες δούλες που τη ζήλευαν την κακομεταχειρίζονταν
και της έδιναν να κάνει τις βαρύτερες δουλειές.
Μία ημέρα, ενώ η
Ροδώπις λουζόταν ή έπλενε ρούχα στο ποτάμι, ένας αετός άρπαξε ένα από
τα σανδάλια της, που τα είχε στον ήλιο να στεγνώσουν, και μετά από λίγο
το άφησε να πέσει στα πόδια του βασιλιά. Εκείνος εντυπωσιασμένος από την
κομψότητα του υποδήματος αυτού και πιστεύοντας ότι ήταν ένα σημάδι από
τον θεό `Ωρο, ζήτησε από τους ανθρώπους του να βρουν την κάτοχό του,
έχοντας την πεποίθηση ότι μόνο σε μια πολύ όμορφη γυναίκα θα ταίριαζε
αυτό το πέδιλο.
Βρήκαν τη Ροδώπιν, την παρουσίασαν στον βασιλιά και
αυτός την πήρε ως σύζυγό του».
«Η Χιονάτη και οι Εφτά Νάνοι»
An illustration from 'Little Snow White and
other tales from "Grimm"' (London, 1898)
Η ιστορία της Χιονάτης βασίζεται στην πραγματική ιστορία της Margarete
Von Waldeck, μιας αριστοκράτισσας του 16ου αιώνα από τη Βαυαρία.
Ο πρίγκιπας Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας ξεχώρισε την πανέμορφη 16χρονη Margarete στο παλάτι των Βρυξελλών και την πήρε ως ερωμένη.
Ωστόσο,
η ιδέα του να γίνει πριγκίπισσα ενοχλούσε τη μητριά της και τον βασιλιά
της Ισπανίας πατέρα του Φιλίππου, με αποτέλεσμα μυστικοί πράκτορες να
αναλάβουν να τη δηλητηριάσουν.
Η Margarete είχε μεγαλώσει στο Bad Wildungen, όπου ο αδερφός της είχε ένα ορυχείο χαλκού, στο οποίο εργάζονταν μικρά παιδιά.
«Ο αυλητής του Χαμελίν»
Η ιστορία έχει τις ρίζες της σε ένα τραγικό γεγονός που συνέβη το 1264,
όταν η πλειοψηφία των παιδιών στο γερμανικό χωριό Hamelin εξαφανίστηκε
υπό μυστηριώδεις συνθήκες.
Ο αυλητής θεωρείται ότι ήταν ένας
άντρας που έπασχε από βουβωνική πανώλη –έτσι εξηγείται και η σχέση του
με τα ποντίκια- ενώ η πολύχρωμη εμφάνισή του ενδεχομένως να σχετίζεται
με τις δερματικές αλλοιώσεις στα τελευταία στάδια του Μαύρου Θανάτου.
Ωστόσο,
η έλλειψη επαρκών εξηγήσεων ως προς το γιατί επηρέαζε μόνο παιδιά,
κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η εξαφάνιση των παιδιών οφειλόταν σε μια
σταυροφορία παιδομαζώματος, κοινή πρακτική το Μεσαίωνα, με τα παιδιά να
μάχονται στους ιερούς πολέμους στη θέση ενηλίκων.
Σε αυτήν την
περίπτωση ο αυλητής θα ήταν ένα παιδί, το οποίο θα ισχυριζόταν ότι είχε
δει σε όραμα πως έπρεπε να πάρει μαζί του τα παιδιά στους Αγίους Τόπους
και να πολεμήσουν για χάρη του χριστιανισμού.
Αστράφτει ο κόσμος έξω απ’ τη λύπη σου φως κ’ αίμα τραγούδι και σιωπή. ……………………. Ανοίχτε τα παράθυρα. ………………………. Αστράφτει ο κόσμος ακούραστος. ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ Κοιτάχτε... Κάτω απ’το φόρεμά της Είναι γυμνή Πάνω απ΄το φόρεμά της Ολόγυμνη Μπρος στο παράθυρο Κρατάει ένα ψηλό ποτήρι Θα στο προσφέρει; Δε θα στο προσφέρει; Το πίνει μόνη της Δε σε κοιτάει Έτσι είναι πιο γυμνή Μ΄ένα τριαντάφυλλο Ανάμεσα στα στήθη της. Pintor Andrei Belichenko (Kazakhstan)
Χρυσόθεμις (1967-1970) (απόσπασμα)
...Γιάννης Ρίτσος
Αργά το απόγευμα, χειμώνα - καλοκαίρι, στον κήπο, ή εδώ στο παρά¬θυρο,
κάτω απ' την επίδραση του αποσπερίτη, ανέβαζα τ' αριστερό μου χέρι
ν' αγγίξω τα χείλη μου, αργά, προσεχτικά, αφηρημένα, γύρω - γύρω,
σα να ‘ταν να βοηθήσω στο σχηματισμό μιας άγνωστης λέξης ή σα να ‘ταν
να στείλω κάπου ένα φιλί αναβλημένο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ. ΧΩΡΟΣ(απόσπασμα)Ένα παράθυρο ανοιχτό. Ανασαίνει βράδυ. Γαλανός ατμός ανασηκώνει τα έπιπλα. Το τραπέζι πλέει στην κάμαρα. Μπορεί να φύγει απ’ το παράθυρο – μα είναι μεγάλο – ν’ ανεβαίνει στον ουρανό με τις τέσσερις άκρες του τραπεζομάντιλου λίγο λοξές στον αέρα. Στο τζάμι σβήνει το τριανταφυλλί αντιφέγγισμα κι η εικόνα του αντικρινού φράχτη. Είσαι μόνος. Ο ουρανός σε τυλίγει από παντού, καθώς κι ο καθρέφτης της ντουλάπας γίνεται ουρανός, λίγο πιο αστραφτερός, και τ’ άλλα λείπουν. Έξω στο δρόμο μια φωνή:
- Καλά, μητέρα, έρχουμαι.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ Το ποίημα-Ποζιτάνο Ωχρα, κεραμίδι, λευκό, μέσα στο άφθονο πράσινο των φυλλωμάτων, μέσα στο γαλανό τ' ουρανού και της θάλασσας. Ωραίες αναλογίες, κι αυτή η χαρά της φιλικής συμμετοχής, σαν να 'χαμε συντελέσει κι εμείς στη διαλογή και στη διάταξη χρωμάτων και σχημάτων κρατώντας μιαν ευγενικήν ανωνυμία. Ωστόσο, αυτά τα πέντε θολωτά παράθυρα, όπου πέντε κορίτσια παραμέρισαν τις άσπρες κουρτίνες να κοιτάξουν τη θάλασσα- η μια κρατούσε ένα σταφύλι ραμφίζοντας μία μία τις μαβιές ρώγες˙ η άλλη χτένιζε τα μαύρα μαλλιά της˙ η τρίτη κρατούσε ένα μαντίλι - κι ίσως ένευε στην άσπρη βάρκα˙ οι δυο άλλες στρογγύλευαν τα χείλη τους, σαν να 'ταν να σφυρίξουν ένα μικρό τραγούδι ερωτικό. Λοιπόν αυτά τα πέντε παράθυρα θα 'θελα, σαν ένα πεντάστιχο ποίημα, να τα υπογράψω καλλιγραφικά και ολογράφως με τ' όνομά μου.
ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ-Νικηφόρος Βρεττάκος 31 Μαρτίου 1958 Νιώθω παράξενα σήμερα. Κάπως Έτσι περίπου: Όπως όταν ανοίγει ένα παράθυρο στον ήλιο κανείς, νιώθω σα ν’ άνοιξα μια τρύπα στη γη και φωτίζω τον Άδη.
Ολονυχτία-Νικηφόρος Βρεττάκος Δε με κατάλαβες’ όλη τη νύχτα ήμουνα πλάι σου, προσπαθούσα να κλείσω το παράθυρο, πάλευα – όλη τη νύχτα. Ο αγέρας επέμενε. Άπλωσα τότε τις παλάμες μου πάνω σου σαν δυό φύλλα ουρανού και σε σκέπασα. Έπειτα βγήκα στον εξώστη και κοίταζα δίχως χέρια τον κόσμο.
Παράθυρο Ανοιχτό -Σοφία Στρέζου
Το παράθυρο παραμένει ανοιχτό
για να εισχωρεί μια πλωτή Ανατολή
αθόρυβα να μπαίνει στο σπίτι,
φωτίζοντας ελπίδες τυλιγμένες στη σκόνη.
Όλα με φως να πλυθούν
για να λάμψουν ασύλληπτες αλήθειες
κατά τη σύλληψη των αισθήσεων
στις βραδυφλεγείς αυταπάτες
στους καθρέφτες του νου.
Κι όταν η πρώτη αχτίδα
θ’ αρχίσει να βάφει χρυσά τα μαλλιά
πάλι ο ηλιοκράτορας θα τραγουδά
Απολλώνιους ύμνους,
προκαλώντας… την αιωνιότητα.
Karen Mcintyre,painter
-Τάσος Λειβαδίτης, «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας»
(απόσπασμα)
«… Έλα λοιπόν, σκούπισε τα μάτια σου, μην κλαις. Θεέ μου τι
όμορφα μάτια!
Θυμάσαι, αλήθεια, ένα βράδυ που καθόμαστε στο παράθυρο
μακριά ένα γραμμόφωνο, κι ακούγαμε δίχως να μιλάμε.
Είπες: Ας μην έχουμε γραμμόφωνο, κι ας μη βάλανε αυτή
την πλάκα του για μας.
Όμως αυτό το σιγαλό τραγούδι είναι δικό μας. Κι αυτό το
βράδυ είναι δικό μας.
Και κείνο το άστρο, εκεί, καταδικό μας. Έτσι είχες πει.
Μιλάς σαν ποιητής, αγάπη μου, έκανα ξαφνιασμένος.
Πέρασες τα όμορφα μπράτσα σου γύρω απ’ το λαιμό μου
Να υπάρχουν ακόμα-Χρίστος Λάσκαρης Να υπάρχουν ακόμα οι μουριές, εκείνες οι μουριές στο σπίτι μας απ' έξω, λέω, να υπάρχει η μικρή μας γειτονιά, η Αντωνιά που έραβε μπρος στο παράθυρό της, να τεμπελιάζουνε στους φράχτες τα σκυλιά. Ή μήπως πέρασε ο δρόμος πάνω απ' όλα αυτά, κι έμεινε τούτη η μνήμη...
Θα κατεβαίνεις σκάλες-Χρίστος Λάσκαρης Θα κατεβαίνεις σκάλες, κάθε πρωί θα κατεβαίνει σκάλες. σαν άγαλμα προς τη θυρίδα για το εισιτήριο θα προχωρείς κι ύστερα στην ουρά -πάντα σαν άγαλμα- που μες στο μάρμαρό του ονειροπολεί, θα στέκεις. Στο τραμ πιασμένος στη χειρολαβή θα ταλαντεύεσαι με το κεφάλι μες στη λύπη κρεμασμένο. Στον Πειραιά,. η πρωινή ομίχλη θα σε πνίγει και στο γραφείο οι συνάδελφοι. Και θα ραγίζεις και στα δυο η πέτρα σου θα σπα καθώς απ' το παράθυρο στην προκυμαία θα κοιτάς το πλοίο που ξεμάκρυνε- σφυρίζοντας μες στην ψυχή σου.
Όλοι κοιμούνται-Χρίστος Λάσκαρης Και επιμένει η αυγή τα χρώματά της να προσφέρει στους κοιμισμένους απ' το βουνό προβάλλοντας, και το αηδόνι το τρελό το τραγούδι του κι η θάλασσα που παφλάζει στα κανάλια, τον καημό της. Όμως, χέρι κανένα το παράθυρο ν' ανοίξει δε σηκώνεται, καμιά ψυχή να κρεμαστεί, κανένα όνειρο μες στη δροσούλα να βουτήξει. Όλοι κοιμούνται. Δεν ξαγρυπνάει πια κανείς.
ΜΙΚΡΗ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ- Διονύσης Καψάλης -Ποίηση, τχ.22- Σερενάδα στο παράθυρο του σοφού- 4 Νύχτα' το χέρι της απλώνει πάνω του ανάλαφρο σαν φύλλο, κι εκείνος κάτω απ' το σεντόνι αγγίζει το υγρό της φύλο.
Κι όπως γυρνά στο πλάι και κλείνει το φως, την πνίγουν οι λυγμοί, κι απ' το παράθυρο η σελήνη εξαργυρώνει τη στιγμή.
πίνακας Edward Hopper "Night Windows") (Μαρίνα Τσβετάγεβα, Να και πάλι ένα παράθυρο, πού και πάλι δεν κοιμούνται. Ίσως - πίνουνε κρασί, ίσως - έτσι κάθονται. Ή απλώς - τα χέρια τους δεν μπορούν οι δυο να χωρίσουν. Σε κάθε σπίτι, φίλε, υπάρχει ένα τέτοιο παράθυρο. Είσαι η κραυγή των αποχωρισμών και των συναντήσεων - εσύ, παράθυρο στη νύχτα... Προσευχήσου, φιλαράκο, για το άυπνο το σπίτι, για το παράθυρο με το φως! Βύρων Λεοντάρης, «Η Μαρία στο παράθυρο» (απόσπασμα) “Εγώ είμαι που είχα πει: θα σ’ αγαπώ για πάντα. Μα όσο περνούν τα χρόνια το για πάντα όλο και τρέμει πιο πολύ σαν αναφιλητό κι η αγάπη είναι μια λέξη που αποφεύγουμε όπως τα μάτια αυτών που γύρισαν από εξορία – και που θα ξαναπάν…» Βύρων Λεοντάρης, Ψυχοστασία, Ύψιλον/βιβλία~ΧΑΡΑ
Ξάγναντο στο Αιγαίο-Μαρία Βασιλειάδου Σαν έχτισε ο πατέρας μου το σπίτι στο νησί μου αυτό που απ' όλα πιότερο αγάπησα ήταν τα δύο παράθυρα που αγνάντευαν τη θάλασσα και χάιδευαν το κύμα κι άλλοτε στη γαλήνη της ν' αργολικνίζω μ' άφηναν την παιδική θωριά μου και να ονειροπολώ. που μου 'φερναν το μήνυμα πως πέρ' απ' το Βενετικό προβάλλει σαν γλαρόπουλο το πλοίο της γραμμής εγώ φιγούρα σάρκινη μέσα σε πλαίσιο ξύλινο καθάριο πέλαγο ξεχνιόμουν μαγεμένη να κοιτώ. πάντα, μ' αγάπη μου 'ρχονται στο νου κάθε που απ' τα υαμπά μου τζάμια σήμερα πίσω από αιθάλης σύννεφο μου γνέφει θλιβερά ο Λυκαβηττός κι εδώ μπροστά στην πόρτα μου δύο βήματα πιο πέρα σωρός σκουπίδια ξέμειναν στον ήλιο να σαπίζουν θύμα κι αυτά του τραγικού πολιτισμού που ταριχεύει τα όνειρα και τις καρδιές κουρσεύει. Κι ακόμα ψάχνω στα συντρίμμια των καιρών να ξαναβρώ το κρυσταλλένιο ξάγναντο καταντίκρυ, στο Αιγαίο.
Fabian Perez,painter Οπωσδήποτε Παράθυρο ...
Σ’ ευλογημένη μέρα βγάζει το κακό σε δημοσιά πλατιά το στενοσόκακο Σ’ όλα τα σπίτια σ’ όλα τα παράθυρα δάφνες και κουμαριές και φοινικόκλαρα Σ’ ένα μακρύ τραπέζι κόκκινο παλιό κρασί νέοι και γέροι κι άντρες ξεμανίκωτοι Πάρτε μεράκι φλόγα λόγο μάλαμα πάρτε μικρό λαγούτο πάρτε μπαγλαμά Ν’ αρχίσει το τραγούδι ν’ ανεβεί ο πικρός καημός να πάρει και να δώσει ο νους κι ο λογισμός
Είμαι ένας απλός, καθημερινός, αισιόδοξος άνθρωπος. Αλλά, δεν αντέχω τα παράθυρα χωρίς θέα. Τα παράθυρα βρίσκονται εκεί για να ταξιδεύουν τη ματιά.
Για ν' αποκαλύπτουν
ορίζοντες.
Για να υπόσχονται το "παραπέρα".
Για να λούζουν στο αληθινό
φώς τ' άδεια δωμάτια.
Για να φτιάχνουν σκιές με χρώμα πάνω στούς λευκούς
τοίχους...(Οδυσσέας Ελύτης)
Έξω από τ’ ανοιχτό παράθυρο του ονείρου Σιγά σιγά ξετυλίγεται Η εξομολόγηση Και σα θωριά λοξοδρομάει προς τ’ άστρα- (από τη συλλογή ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ,Οδ.Ελύτης)
Παραθέματα ποιητικού λόγου,Οδυσσέας Ελύτης Nα 'χε η νοσταλγία σώμα να το σπρώξω απ' το παράθυρο έξω ! Nα τσακίσω εκείνο που δε γίνεται... Πάντα εμείς το φως κι η σκιά. Πάντα εσύ τ” αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτάδι, πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά πού μεγαλώνει. Το κλειστό παντζούρι εσύ, ο αέρας πού το ανοίγει εγώ. πειδή σ” αγαπάω και σ” αγαπάω.(απόσπασμα,Το Μονόγραμμα,Ελύτης)
Καθαρή,
διάφανη μέρα. Φαίνεται ο άνεμος που ακινητεί με τη μορφή
βουνού κει κατά τα δυτικά.
Κι η θάλασσα με τα φτερά διπλωμένα, πολύ χαμηλά,κάτω από το παράθυρο.
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ για νάβρω τα παράθυρα.— Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.— Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω. Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία. Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
