Βιολέτες για μια εποχή-Τάσος Λειβαδίτης (1985)

(απόσπασμα του έργου του)
"Κάποτε θα καταστρέψω όλ' αυτά τα χειρόγραφα που άφησε πάνω
στο τραπέζι μου ο διάβολος και που τα οικειοποιήθηκα χωρίς
ντροπή-και μόνον αυτός που έκανε τη νύχτα πολλές φορές τον ίδιο
δρόμο, μόνον αυτός έμαθε πως δεν υπήρξε ποτέ δρόμος"

"Πίναμε όλη νύχτα, "ακούς αυτήν την υπέροχη μουσική;", τον
ρώτησα, "δεν είναι μουσική", μου λέει. "Εγώ καταστρέφω τη ζωή μου."

"Ζούμε στην τύχη και στον κίνδυνο, η κάθε μέρα μας φθείρει, έτσι
που σε λίγο κάτω απ' τ' όνομά μας δεν θα 'ναι κανείς (και μόνον
η ανωνυμία μας διατηρεί μακριά από μύθους ή λεηλασίες)
Ένας μικροδιεκπεραιωτής του ανέφικτου μες στην αιώνια λησμονιά"

"Αγαπώ τις μέρες του χειμώνα που είναι σύντομες ή
μεταμορφώνομαι σε ήρωα (για να αποφύγω τους πραγματικούς
κινδύνους) έτσι και πίσω απ' τις πιο ακόλαστες πράξεις μας
κρύβεται το μίσος για τον εαυτό μας, τι μας έφταιξε; κανείς δεν θα το μάθει"

"Α, φίλοι μου, ζούμε σ' ένα όνειρο που δεν θα επαληθευτεί παρά
μονάχα μέσα σ' ένα άλλο όνειρο, όμως τη νύχτα τ' άστρα έχουν
πάντα κάτι συνταρακτικό να μας πουν"

"Υπάρχουν πράγματα που τα περιμένεις χρόνια κι άλλα που
συμβαίνουν μέσα σε μια στιγμή, καθορίζοντας για πάντα τη ζωή σου"

"Τα βράδια τακτοποιώ τις λέξεις με τ' άλλα φαντάσματα-κι
άξαφνα το ρολόι σταμάτησε, εγώ βρισκόμουν στο υπόγειο, "γιατί
κατέβηκα εδώ;", είπα σιγανά. Αλλά δεν ήταν κανείς ν' απαντήσει"

"Όταν ο Θεός μοίρασε τον κόσμο, τα παιδιά πήρανε τις γωνιές των
δρόμων κι ο διάβολος τις πιο ωραίες λέξεις"

"Τις νύχτες έπαιρνα τις βαλίτσες μου ακόμα και στον ύπνο, γιατί
ποιος ξέρει το τέλος του ταξιδιού;"

"Τα βράδια έριχνα όλες μου τις σκέψεις απ' το παράθυρο μήπως και
βρουν το δρόμο οι χαμένοι ταξιδιώτες"

"Ξύπνησα άξαφνα μια νύχτα χωρίς να θυμάμαι ποιος είμαι ή όπως
αυτή η βρεγμένη ομπρέλα στο διάδρομο είναι η αδιάσειστη
απόδειξη ότι διέσχισα τον κατακλυσμό"

"Είμαι χρεωμένος τόσες σκληρότητες, μα εγώ φεύγοντας θ' αφήσω
ένα γράμμα τρυφερό γι' αυτούς που θα 'ρθουν"

"Μια νύχτα στη βεράντα έκανε να πιάσει έν' άστρο που έπεφτε-και
γκρεμίστηκε απ' τις σκάλες. Από τότε στηριγμένη στα δεκανίκια
προχωράει και χάνεται σε κήπους φανταστικούς"

"Κάθε μέρα κινδυνεύουμε από προδοσίες ή συνήθειες κι οι φλόγες
των κεριών γέρνουν πάντα προς το ακατόρθωτο"

"Η ποίηση είναι η νοσταλγία μας για κάτι ακαθόριστο που ζήσαμε
κάποτε μες στ' όνειρο"

"Το καλοκαίρι ο ουρανός διανυκτερεύει
οι μυρουδιές έχουν την παιδική μας ηλικία
μέσα στον ύπνο μας κοιμούνται τα πιο ωραία ταξίδια
κι εγώ δεν έχω αλλο όπλο απ' το να διηγούμαι ψεύτικες ιστορίες
και να τις πιστεύω"

"Λυπηθείτε τους ποιητές που τους τρελαίνουν δυο δισεκατομμύρια
εκδοχές για ένα μοναδικό κόσμο"

Περιμένοντας το βράδυ
«Δεν ξέρω πώς, δεν ξέρω πού, δεν ξέρω πότε, όμως τα βραδιά
κάποιος κλαίει πίσω από την πόρτα
κι η μουσική είναι φίλη μας – και συχνά μέσα στον ύπνο
ακούμε τα βήματα παλιών πνιγμένων ή περνούν μες
στον καθρέφτη πρόσωπα
που τα είδαμε κάποτε σ’ ένα δρόμο η ένα παράθυρο
και ξανάρχονται επίμονα
σαν ένα άρωμα απ’ τη νιότη μας – το μέλλον είναι άγνωστο
το παρελθόν ένα αίνιγμα
η στιγμή βιαστική κι ανεξήγητη.

Οι ταξιδιώτες χάθηκαν στο βάθος
άλλους τους κράτησε για πάντα το φεγγάρι
οι καγκελόπορτες το βράδυ ανοίγουνε μ’ ένα λυγμό
οι ταχυδρόμοι ξέχασαν το δρόμο
κι η εξήγηση θα ‘ρθει κάποτε
όταν δεν θα χρειάζεται πια καμία εξήγηση

Α, πόσα ρόδα στο ηλιοβασίλεμα – τι έρωτες Θέε μου, τι ηδονές
τι όνειρα,
ας πάμε τώρα να εξαγνιστούμε μες στη λησμονιά».

Art by Giovanni Bragolin

Τάσος Λειβαδίτης — Δυο παιδικά δάκρυα μες στη βροχή
Aπο την ποιητική συλλογή -Βιολέτες για μια εποχή

Φυσικά έπρεπε να προσέξω, να βάλω τουλάχιστον σε τάξη όλη

αυτήν την ατέλειωτη βροχή ή έστω να κοιτάξω με περισσότερη

αυτοπεποίθηση το μέλλον, γιατί χωρίς να το καταλάβουμε έρχεται

κάποτε η κρίσιμη ώρα.

   Και καμιά φορά οι κουρτίνες ανεμίζουν κάνοντας σινιάλο σε

κάποιον μακριά (σ’ αυτόν που δε θα μάθουμε ποτέ τι θέλει) – οι

τύψεις από μια βρόμικη αμαρτία φτιάχνουν τη νύχτα έναν πόνο

πάναγνο, ώσπου σιγά-σιγά ο κίνδυνος γίνεται πολύ οικείος για

να σε προφυλάξει απ’ τον εαυτό σου, όπως αυτή η αχρηστεμένη

σιδηροδρομική γραμμή που διασχίζει τα παιδικά σου χρόνια και

χάνεται στο άπειρο.

   Ω παιδικά απογέματα, όταν στεκόσουν με το μέτωπο στο τζάμι,

σχεδόν φευγάτος, τόσο που η μητέρα τρόμαζε μπαίνοντας, γιατί

εκεί που είχες πάει ήταν πολύ μακριά κ’ ίσως ακόμα να μην έχεις

βρει το δρόμο να γυρίσεις.

   Κ’ ύστερα συναντήσεις στη σκάλα με ανθρώπους που πέθαναν ή

που θα πεθάνουν σε λίγο – πράξεις που έμειναν χρόνια ανεξιχνία-

στες κι άξαφνα εξηγήθηκαν με μια λέξη που ακούσαμε τυχαία σ’

έναν δρόμο, τη νύχτα, «γύρισε, είναι αργά…»

   Νυχτερινά απρόοπτα, φώτα μακρινά, ζητιάνοι ακίνητοι σαν χι-

λιομετρικοί δείχτες να δείχνουν πόσο αργοπορημένοι είμαστε ακό-

μα, γέφυρες που σε περνάνε δίχως οίκτο μέσ’ απ’ το φεγγαρόφωτο

κι αυτή η νοσταλγία μας για κάτι που ποτέ δεν υπήρξε – αχ, όλες

οι ευτυχίες ήταν προορισμένες για σένα, αλλά από μια παρανόηση

ή απρονοησία είχες κατέβει στην προηγούμενη στάση.

   Και συχνά σκεφτόμουν ότι ήθελα να μαζέψω τόσα ενθύμια να

μη σέρνονται μέσα στο σκοτεινό παρελθόν – και γενικά είναι κάτι

που δε θα το εξομολογηθούμε ποτέ κ’ ίσως αυτό είναι το πεπρω-

μένο.

   Υγροί στοιχειωμένοι δρόμοι όπου διαβαίνουν τα φαντάσματα

της μέρας, πρόσωπα μιας άλλης ζωής που θα γνωρίσουμε κάποτε

-εξάλλου τι φταίω αν απέτυχα, οι μέρες ήταν τόσο σύντομες, τόσο

αφιλοκερδή τα βράδια και τώρα είναι πια αργά- ε, και λοιπόν;

αυτή η αίσθηση της αποτυχίας μας ακολουθεί χρόνια , δίνοντας

έναν αέρα μυθιστορηματικό στην ασήμαντη ζωή μας, σαν τη μικρή

υπηρέτρια που έκλαιγε όταν της χαϊδεύαμε το στήθος, μα τώρα

που πέθανε έρχεται κάθε Χριστούγεννα στον ύπνο μας και μας

εύχεται χρόνια πολλά.

  

Κι όπως νύχτωνε, τα γαβγίσματα των σκυλιών απομακρύνανε

τις κοινοτοπίες της μέρας, ενώ οι φτωχοί πήγαιναν μ’ ένα ύφος

ένοχο σαν μόλις να ΄χαν κλέψει μια μεγάλη σημασία.

 
Εκδόσεις Μετρονόμος, τόμος 3ος, σελ. 229-23

Τάσος Λειβαδίτης (1922 -1988)
Οι ποιητές γυρίζουν ανάμεσά μας
Φτωχοί που περνάνε στους δρόμους, κρύβοντας στα φαρδιά ξεχειλωμένα
πανωφόρια τους κάποιον ποιητή, που τον αρνήθηκε η τύχη
ή τον ξεγέλασαν οι περιστάσεις
αλλά που τους χαρίζει καμιά φορά τα ωραία τους δάκρυα.