Νίκος Καζαντζάκης -Ταξιδευτής

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ- ΤΑΞΙ∆ΕΥΤΗΣ-

<<Στη ζωή μου οι πιο μεγάλοι μου ευεργέτες
στάθηκαν τα ταξίδια και τα ονείρατα.>>

Να γυρίζεις τη γης, να βλέπεις - να βλέπεις-

 και να μην χορταίνεις- καινούργια χώματα και θάλασσες κι ανθρώπους

 και ιδέες, και να τα βλέπεις όλα για πρώτη φορά,

 να τα βλέπεις όλα σα για τελευταία φορά, με μακρόσερτη ματιά,

 κι έπειτα να σφλανάς τα βλέφαρα και να νιώθεις τα πλούτη να κατασταλάζουν μέσα σου ήσυχα, τρικυμιστά, όπως θέλουν, ωσότου

 να τα περάσει

 από την ψιλή κρισάρα του ο καιρός, 

να κατασταλάξει το ξαθέρι απ' όλες τις χαρές και τις πίκρες σου - τούτη η αλχημεία της καρδιάς, είναι, θαρρώ μια μεγάλη, αντάξια του ανθρώπου ηδονή. 

   Το κείμενο είναι απόσπασμα από τον πρόλογο του

Νίκου Καζαντζάκη στο βιβλίο "Ταξιδεύοντας στην Ισπανία".

.....................Το ιδανικό μου θα ήταν οχτώ μήνες ταξίδι και τέσσερις μήνες μοναξιά.
.....................
Ένα μονάχα αξίζει: το ταξίδι.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αυτά τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη 

συνοψίζουν το πάθος του για τα ταξίδια.

Από την πρώτη του νεότητα μέχρι το θάνατό του

 δεν έπαψε να ταξιδεύει στην Ελλάδα, 

στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αφρική.

 Ήταν ένας ακούραστος ταξιδιώτης. Για ποιούς λόγους;

 Τι αναζητούσε ακριβώς μέσα στις πολλαπλές του περιηγήσεις;

 Στο τελευταίο του βιβλίο
Αναφορά στον Γκρέκο,
καταγράφει την πνευματική του αναζήτηση με αυτά τα λόγια:
« Όλα μου τα ταξίδια είχαν γίνει μια μονάχα κόκκινη γραμμή που ξεκίναγε από
τον άνθρωπο για να φτάσει στο Θεό».

Περιηγείται, λοιπόν, πρώτα πρώτα την Ελλάδα.
Ελλάδα-Νίκος Καζαντζάκης
Όλα στην Ελλάδα, βουνά, ποταμοί, θάλασσες, πεδιάδες, «ανθρωπίζουνται» και
μιλούν στον άνθρωπο μια σχεδόν ανθρώπινη γλώσσα.
 ∆εν τον καταπλακώνουν, δεν τον τυραννούν, γίνουνται φίλοι του και συνεργάτες.
 Η θολή, ακαταστάλαχτη κραυγή της Ανατολής, περνώντας από το φως της Ελλάδας,
 καθαρίζει, ανθρωπίζεται,γίνεται λόγος.
 Η Ελλάδα είναι το φίλτρο που λαγαρίζει με αγώνα πολύ το χτήνος σε
άνθρωπο, την ανατολίτικη σκλαβιά σ’ ελευτερία
 και τη βάρβαρη μέθη σε νηφάλιο λογισμό.
Να δώσει πρόσωπο στο απρόσωπο, μέτρο στην αμετρία, ισορροπώντας
τις συγκρουόμενες τυφλές δυνάμεις, τέτοια η αποστολή της πολυβασανισμένης
στεριάς και θάλασσας που λέγεται Ελλάδα.

Αιγαίο
Είπα να κάμω ένα ταξίδι για να’ χω υπομονή να περιμένω,

 μπήκα σ’ ένα καΐκι
που έπιανε τα χαριτωμένα νησιά του Αιγαίου -

 τη Σαντορίνη, τη Νάξο, την Πάρο, τη
Μύκονο.
 Το είπα, το ξαναλέω: μια από τις πιο μεγάλες χαρές που μπορεί ν’ αξιωθεί
ο άνθρωπος στον κόσμο τούτον

 είναι να’ ναι άνοιξη, να φυσάει αλαφρό αγεράκι 

και
ν’ αρμενίζεις στο Αιγαίο.

 ∆ε μπόρεσα ποτέ να φανταστώ πως γίνεται να’ ναι αλλιώς ο Παράδεισος.
 Ποια άλλη χαρά, στο ουρανό και στη γης,

 μπορεί να’ ναι καλύτερα
αρμονισμένη με το κορμί και με την ψυχή του ανθρώπου;
 Φτάνει η χαρά ετούτη έως την έξαρση, μα,

 δόξα σοι ο Θεός, δεν πάει παραπέρα,
 κι έτσι ο αγαπημένος ορατός κόσμος 

δεν αφανίζεται,
κάθε άλλο, ο αόρατος γίνεται ορατός, 

κι ότι λέμε: Θεός κι αιώνια ζωή και μακαριότητα

 μπαίνουν στο καΐκι μας κι αρμενίζουν μαζί μας.

Τόσο το Ελληνικό χώμα είναι ποτισμένο με δάκρυα, ιδρώτα κι αίμα, τόσο τα Ελληνικά βουνά
είδαν ανθρώπινον αγώνα, που ανατριχιάζεις λογιάζοντας πως στα βουνά ετούτα και
τ’ ακρογιάλια παίχτηκε η μοίρα της λευκής φυλής.
 Παίχτηκε η μοίρα του ανθρώπου.

 Σίγουρα σ’ ένα από τ’ ακρογιάλια αυτά, τα γεμάτα χάρη και παιχνιδίσματα, θα γίνηκε
το θάμα της μετουσίωσης του ζώου σε άνθρωπο.
Γεμάτη μυστική αποστολή κι ευθύνη όχι μονάχα η γεωγραφική παρά κι η ψυχική
τοποθέτηση της Ελλάδας, δύο ασίγαστα ρέματα συγκρούονται στις στεριές της και
στις θάλασσες, και να γιατί η Ελλάδα στάθηκε πάντα ένα σημείο γεωγραφικό
 και ψυχικό ακατάπαυστα στροβιλισμένο.
 Η μοιραία αυτή τοποθέτηση επέδρασε θεμελιακά
στην τύχη της Ελλάδας και του κόσμου.

 Κάθε στιγμή το Ελληνικό τοπίο, ενώ μένει το ίδιο, αλλάζει
ανάλαφρα, κυματίζει την ομορφιά του, ανανεώνεται.
Έχει βαθιάν ενότητα και συνάμα ακατάπαυστα ανανεούμενη ποικιλία
 Τάχα ο ίδιος ρυθμός δεν κυβερνάει και την Αρχαία τέχνη, που γεννήθηκε κοιτάζοντας, αγαπώντας, νογώντας και διατυπώνοντας τον ορατό γύρα της κόσμο;
 Κοιτάχτε ένα Ελληνικό έργο της μεγάλης κλασικής  εποχής, δεν είναι ακίνητο,
 μια αδιόρατη ανατριχίλα ζωής το διαπερνάει, παίζει σαν
τις φτερούγες του γερακιού όταν σταθεί στην κορυφή του αγέρα και μας φαίνεται
ακίνητο.
 Όμοια και το αρχαίο άγαλμα ζει, κινιέται αδιόρατα, συνεχίζοντας την παράδοση,
 ετοιμάζοντας τη μελλούμενη πορεία της τέχνης, ισορροπεί, σε αθάνατη μια
στιγμή, την τρισυπόστατη ροή του καιρού.
Όταν ένας Έλληνας ταξιδεύει στην Ελλάδα, το ταξίδι του έτσι μοιραία μετατρέπεται
 σ’ επίπονη αναζήτηση του χρέους. 
Πώς να γίνουμε κι εμείς άξιοι των προγόνων,
πώς να τη συνεχίσουμε, χωρίς να τη ντροπιάσουμε, την παράδοση της ράτσας μας;
Μια αυστηρή ασίγαστη ευθύνη βαραίνει τους ώμους σου, βαραίνει τους ώμους όλων
των ζωντανών Ελλήνων.
 Ακαταμάχητη μαγική δύναμη έχει το όνομα, όποιος γεννήθηκε στην Ελλάδα
 έχει το χρέος να συνεχίσει τον αιώνιο Ελληνικό θρύλο.
Ένα Ελληνικό τοπίο δε δίνει σ’ εμάς τους Έλληνες μιαν αφιλόκερδη ανατριχίλα ωραιότητας,
 έχει ένα όνομα το τοπίο - το λένε Μαραθώνα, Σαλαμίνα, Ολυμπία,
Θερμοπύλες, Μυστρά - συνδέεται με μιαν ανάμνηση, εδώ ντροπιαστήκαμε,
 εκεί δοξαστήκαμε, και μονομιάς το τοπίο μετουσιώνεται σε πολυδάκρυτη,
 πολυπλάνητη ιστορία.
 Κι όλη η ψυχή του Έλληνα προσκυνητή αναστατώνεται. Το κάθε Ελληνικό
τοπίο είναι τόσο ποτισμένο από ευτυχίες και δυστυχίες με παγκόσμιο αντίχτυπο,
Αιγαίο.

Ηλιοβασίλεμα στη Σαντορίνη

Μύκονος

Πάρος

Η  Πύλη του Ηλιου -Ναός του Απόλλωνα (Πορτάρα) Νάξος
 Πρόκειται για την πιο επιβλητική «Πόρτα» των Κυκλάδων, τη γνωστή στους ντόπιους Πορτάρα . Το όνομα αυτής της Ιωνικού ρυθμού μαρμάρινης πύλης από υπέροχο Μάρμαρο Νάξου, βάρους 80 τόνων, διαστάσεων 54μ επί 28μ.
 Ήταν η πόρτα του ναού αφιερωμένου  στο θεό Απόλλωνα ! 
Ο θεός Απόλλων σχετιζόταν με τη Νεότητα και το Κάλλος (επειδή ως Ήλιος ξεπροβάλλει αιωνίως νέος την κάθε αυγή και στη συνέχεια με το φως του καταδεικνύει όλα τα επί γης ωραία και «θαυμαστά».
(Ν. Καζαντζάκη – «Αναφορά στον Γκρέκο»)
«Γλύκα μεγάλη είχε το νησί ετούτο, αγαθά τα πρόσωπα των ανθρώπων, σωροί τα πεπόνια, τα ροδάκινα, τα σύκα κι η θάλασσα ήρεμη.
 Κοίταζα τους ανθρώπους – ποτέ οι άνθρωποι αυτοί δεν τρόμαξαν από σεισμό ή από Τούρκο, και τα μάτια τους δεν καίγουνταν.
Εδώ η λευτεριά είχε σβήσει τη λαχτάρα για τη λευτεριά, κι η ζωή απλώνουνταν ευτυχισμένο κοιμάμενο νερό. Κι αν κάποτε ταράζουνταν, ποτέ δε σήκωνε τρικυμία. Ασφάλεια ήταν το πρώτο δώρο του νησιού που ένιωσα περιδιαβάζοντας στη Νάξο.»

Κλείσε τη φριχτήν ώρα του θανάτου τα μάτια, κι αν δεις τη Σαντορίνη, τη Νάξο, την Πάρο,
τη Μύκονο, θα μπεις χωρίς να μεσολαβήσει το χώμα, στον Παράδεισο.
Σίφνος, Παναγιά του Βουνού, 13-7-15-
Νίκος Καζαντζάκης