Όταν ανθίζουν πασχαλιές-Ποιήματα

ΠΑΣΧΑΛΙΑ, ΤΟ ΦΥΤΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Η πασχαλιά είναι ίσως ένα από τα λίγα λουλούδια που έχει συνδεθεί τόσο έντονα με την περίοδο του Πάσχα. Κι αυτό δεν το οφείλει μόνο στον όνομα της αλλά και στο γεγονός ότι ανθίζει μία φορά το χρόνο, για είκοσι έως τριάντα μέρες, κοντά στο Πάσχα.
Πρόκειται για ένα λουλούδι σπάνιας ομορφιάς με μεθυστικό άρωμα και λιλά λεπτοκαμωμένα άνθη που δημιουργούν μεγάλες και εντυπωσιακές, κωνικές ταξιανθίες.
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΑΣ
Η πασχαλιά λέγετε πως ήταν το δένδρο που πρόσφερε την δροσιά και τον ίσκιο του στην Παναγία και τον Ιωσήφ, όταν εκείνοι όδευαν προς την Αίγυπτο στην προσπάθεια τους να σώσουν τον Χριστό από την δολοφονική μανία του Ηρώδη.

Τότε η Παναγία το ευλόγησε να είναι πάντα φορτωμένο με πανέμορφα, ευωδιαστά άνθη. Σύμφωνα με το μύθο όμως το όνομα του το πήρε λίγο καιρό αργότερα, όταν οι Ιουδαίοι σταύρωσαν τον Χριστό.
Είχε φυτρώσει κοντά στο Γολγοθά και βλέποντας τον Κύριο να σταυρώνεται μαράθηκε, από τον καημό του. Όταν τρεις μέρες μετά ο Ιησούς αναστήθηκε, το δεντράκι ζωντάνεψε για να πάρει κι αυτό μέρος στη μεγάλη χαρά της Ανάστασης.

Τα λουλούδια της Πασχαλιάς έχουν συνδέσει το όνομά τους με το γεγονός ότι ανθίζουν μια φορά το χρόνο, για είκοσι έως τριάντα μέρες, κοντά στο Πάσχα. - See more at: http://www.ftiaxno.gr/2015/04/pasxalia-kalliergeia.html#sthash.tJvF6Rnk.dpuf

PAN AND SYRINX - By Jean François de Troy

  Η Ελληνική μυθολογία μας μιλά για τον νεαρό Πάνα (Pan) — Θεό των δασών και των αγρών. Μια φορά εκείνος συνάντησε την χαριτωμένη, γοητευτική και όμορφη νύμφη Σύριγγα (Syringa) η οποία μιλούσε στην αυγή . 

Δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια από πάνω της . Καθώς την ακολούθησε προσπάθησε να της μιλήσει, εκείνη φοβήθηκε και έτρεξε μακριά.  Όταν ο Πάνας προσπάθησε να την ηρεμήσει εκείνη μεταμορφώθηκε  σε καλαμιές των ρηχών νερών   με την βοήθεια της Θεάς 'Αρτεμις.  Ο Πάνας έκοψε μερικές από τις καλαμιές και έφτιαξε τον πρώτο αυλό  του Πάνα.

Το όνομα Syringa προήρθε από το Ελληνικό σύριγξ που σημαίνει “σωλήνας.” Οι βοσκοί   έφτιαχναν  φλάουτα από ξύλο πασχαλιάς . Όποιος ακούει την μουσική από ένα φλάουτο φτιαγμένο από ξύλο πασχαλιάς ποτέ δεν θα ξεχάσει την μελωδία

Tο άρωμα της πασχαλιάς θεωρείται  "μαγικό" στην Κέλτικη παράδοση. Tο άρωμα θεωρείται ότι μεταφέρει τους ανθρώπους στο κόσμο των παραμυθιών και στον υπερφυσικό κόσμο.

Σε πολλές κουλτούρες η πασχαλιά συμβολίζει την αγάπη .
Στην Ελλάδα, τον Λίβανο και την Κύπρο ή πασχαλιά έχει συνδεθεί στενά με το Πάσχα γιατί είναι η εποχή που ανθίζει.

<<Θεέ μου πρωτομάστορα, μέσα στις πασχαλιές και εσύ. Θεέ μου πρωτομάστορα , μύρισες την ανάσταση.>>Οδυσσέας Ελύτης

Anderson_Sophie_The_Time_Of_The_Lilacs
Η Πασχαλιά στην Ποίηση

Ἡ Λαμπρή-Στέλιος Σπεράντσας

Νἄτην ἡ λαμπρὴ μὲ τὰ λουλούδια.
κόψετε παιδιὰ τὴν πασχαλιὰ
κι ὅλα μὲ χαρὲς καὶ μὲ τραγούδια
τρέξετε ν᾿ ἀλλάξωμε φιλιά.

Σήμαντρα γλυκὰ βαροῦν ἀκόμα
καὶ μοσχοβολοῦν οἱ ἐκκλησιές,
μόσχος τὰ φιλιὰ στὸ κάθε στόμα,
τὰ φιλιὰ τῆς ἄνοιξης δροσιές.

Πᾶμε νὰ στρωθοῦμε στὸ χορτάρι
καὶ τ᾿ ἀρνί μας ψήνεται σιγά.
Καὶ μὲ τῆς Ἀνάστασης τὴ χάρη
φέρτε νὰ τσουγκρίσουμε τ᾿ αὐγά.

(Γ. Σαραντάρης «T’ αηδόνι») απόσπασμα
''το μονοπάτι μυρίζει πασχαλιές
κι είναι το πρόσωπο του ήλιου
μια ελπίδα
που κατεβαίνει
η δική μας χαρά
δεν έχει πίκρα δίχως τον ήλιο
είναι ακόμα ζεστή
όπως τ’ αηδόνι που έρχεται
μαζί μας''

Ρώμος Φιλύρας, Πασχαλιά

Λιλά, και σαν το φραγκοστάφυλο, απαλόχρωμη,

ανθίζεις στην Ανάστασης, το δείλι,

δειλή, μημουαπτική, σεμνή κι ανέγγιχτη

μόλις ονειρευτή, από ένα χείλι.

Ανθίζεις με τα στρογγυλά λουλούδια σου,

σαν αυγουλάκια, κόκκινα και μπλάβα

τονίζοντας, μες στ' άνθη, τα τραγούδια σου,

των τόνων σου, την έβδομην, οχτάβα

Achille Beltrame. Lady with lilac.

Νίκος Μυλόπουλος, Η πασχαλιά

Είδα στον ύπνο μου μια πασχαλιά.
Μπλεχτήκανε τα άνθη της
Απρόσμενα στις σάρκες μου
Τρυφερά με χάιδευε τ' άρωμά της
Σιγά-σιγά άρχισα να φιλώ
Τα νοτισμένα χείλη της.
Την ήθελα τόσο πολύ.
Ώσπου ξύπνησα απ' τα απόνερα
Που κατέβαζε ο δρόμος.
Καθώς ανάπνευσα μου φάνηκε
Πως μύρισα ξανά το άρωμά της.
Άρχισα πάλι να την ψάχνω.
 
Τότε, πρόσεξα ένα πουλί με μάσκα
Να κρατάει στο ράμφος του
Ένα κλωνάρι πασχαλιάς.
Τρέμοντας πλησίασα
Και του 'βγαλα τη μάσκα.
 
Είδα πως ήσουν το πουλί
Και πως στο στόμα σου
Κράταγες τη ζωή μου.
Ταράχτηκα. Κοιμήθηκα.
Είδα στον ύπνο μου μια πασχαλιά...
Από τη συλλογή Παράκτιος πια ο έρωτας (2002)

Στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος
Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής
Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Καλατζής
Το πρώτο βράδυ που σε πήρα αγκαλιά
θυμάμαι ήτανε γλυκιά πρωτομαγιά

Κι ήσουν ωραία όταν γελούσες
μοσχοβολούσες σαν πασχαλιά

Το άλλο βράδυ στη ζεστή την αμμουδιά
μου είπες λόγια που με βρήκαν στη καρδιά
Τώρα που πέρασε κι αυτή η Πρωτομαγιά
καινούργια όνειρα σε πήραν μακριά

Portrait Oil Painting Girl with Lilacs by Achille Beltrame

Τάσος Λειβαδίτης – Μια γυναίκα(απόσπασμα)

Ένα πλατύ, δροσερό χαμόγελο έτρεχε πάνω στο γυμνό κορμί σου
Σαν ένα κλωνάρι πασχαλιάς, πρωί, την άνοιξη
Έσταζες όλη από ηδονή, οι ερωτικές κραυγές μας
Τινάζονταν μέσα στον ουρανό σα μεγάλα γιοφύρια
Απ’ όπου θα περνούσαν οι αιώνες –α, για να γεννηθείς εσύ
Κι εγώ για να σε συναντήσω
Γι αυτό έγινε ο κόσμος.
Κι η αγάπη μας ήταν η απέραντη σκάλα που ανέβαινα
Πάνω απ’ το χρόνο και το Θεό και την αιωνιότητα
Ως τ’ ασύγκριτα, θνητά σου χείλη.

Οδυσσέας Ελύτης-Προσανατολισμοί(1041) 
 Αιθριες(απόσπασμα)

 5
Τα κορίτσια που πάτησαν τα λιγα
Λόγια μεγαλωμένα του 

ήλιου
Γέλασαν! Και ποια κίνηση
Στις άσπρες πασχαλιές
Στις φυλλωσιές που ανίδεες
Σκέπασαν τις κακές πράξεις των ίσκιων
Τις κρυφές γαμήλιες σταλαγματιές

Giovanni Boldini - Italian - A Beauty with Lilacs

- Ὀδυσσέας Ἐλύτης (β)(απόσπασμα)

– Ἂχ μὲ τί βιόλες μὲ τί πασχαλιές
Θὰ κάρφωνα ἔλεος μιὰν εὐχή στὰ στήθια σου
Νὰ ὅριζες ἄλλο ριζικό μου ἐμένα!


Όταν ανθίζουν πασχαλιές -

Στίχοι:  

Σταύρος Κουγιουμτζής

Μουσική:  

Σταύρος Κουγιουμτζής
 Είπες πως θα ‘ρθεις να με βρεις
μα γέρασ’ η καρδιά μου
κι ούτε πουλί φτερούγισε
μέσα στην ερημιά μου

Χελιδονάκι του Μαγιού
πόσο πολύ σου μοιάζω
όταν ανθίζουν πασχαλιές
κι όταν αναστενάζω

Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Σερενάτα

Πασχαλιές πριν ξεκινήσεις κόψε
να γίνει ο δρόμος ουρανός
σ΄ αγαπώ και θα στο πω κι απόψε
όταν σημάνει εσπερινός.

Σιγοσβήνει το δειλινό
και σε περιμένω
τ’ αστεράκι το βραδινό
βλέπω στο βουνό.

Πασχαλιές πριν ξεκινήσεις κόψε
να γίνει ο δρόμος ουρανός.

Παλικαράκι παλικαράκι
αχ, δε μπορώ
στο μπαλκονάκι στο μπαλκονάκι
να καρτερώ.

Αν θες μην αργείς.
Αν θες μην αργείς.

Παλικαράκι παλικαράκι
αχ, δε βαστώ
το φεγγαράκι το φεγγαράκι
να ‘ναι σβηστό.

Αν θες μην αργείς.
Αν θες μην αργείς.

Πασχαλιές πριν ξεκινήσεις κόψε
να γίνει ο δρόμος ουρανός.