Σελίδες

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Λογοτεχνία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Λογοτεχνία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2015

To κελάδημα της Τσίχλας -Κώστας Βάρναλης

Κώστας Βάρναλης
«Γεννήθηκα στον Πύργο της Βουλγαρίας» (Φιλολογικά Απομνημονεύματα, 24) δηλώνει ο ίδιος ο Βάρναλης σε μια απόπειρα αυτοβιογραφίας υπογραμμίζοντας εξ αρχής ένα σημαντικό στοιχείο της ταυτότητάς του: την ιδιότητα του Έλληνα της διασποράς. 
Αναθρεμμένος με το ιδανικό της Μεγάλης Ιδέας σε ένα περιβάλλον, που -αν και «δίνει την εντύπωση ελληνικής πολιτείας» (Φιλολογικά Απομνημονεύματα, 27)- αποτελεί επισήμως από το 1886 βουλγαρικό έδαφος, ζει από τα παιδικά του χρόνια, από απόσταση αλλά με αδιάκοπη πατριωτική έξαψη, τις κρίσιμες πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, όπως η ήττα του '97. 
Η Ελλάδα γίνεται η «χώρα των ονείρων του» (Φιλολογικά Απομνημονεύματα, 57). Η φοίτησή του στα «Ζαρίφεια Διδασκαλεία» στη Φιλιππούπολη, από το 1898 και για τέσσερα χρόνια, γίνεται υπό την πίεση της οικογένειάς του να «εκμεταλλευτεί» επαγγελματικά την κλίση του στα γράμματα και σημαίνει το τέλος των δικών του παιδικών επαγγελματικών σχεδίων: να γίνει ράφτης. 
Δουλεύει ήδη ως δάσκαλος στο σχολείο του Πύργου όταν, το 1902, μια υποτροφία για σπουδές φιλολογίας του επιτρέπει να έρθει για πρώτη φορά στην Αθήνα, όπου διαπιστώνει ότι «το άσοφο και ανιστόρητο πλήθος των "ιθαγενών" της Ελλάδος μας θεωρούσε εμάς τους Έλληνες της Βουλγαρίας για Βουλγάρους! Άει πήγαινε να βρεις άκρη!» (Φιλολογικά Απομνημονεύματα, 25).
Για τη ζωή και το έργο του Κ.Βάρναλη, εδώ 

«Ἢ ποίηση τοῦ Βάρναλη, γράφει ὁ Μενέλαος Λουντέμης, δὲ μύριζε ποτὲ γάλα. Μύριζε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μπαροῦτι· κατέβηκε δηλαδὴ στὸ στίβο χωρὶς πάρα πολλὰ γυμνάσματα καὶ δοκιμὲς καὶ περιπλανήσεις στοὺς λειμῶνες τῶν ἀσφόδελων. Μ᾿ ἄλλα λόγια, χωρὶς αὐτὲς τὶς πεισιθάνατες κραυγὲς ποὺ ἔβγαζαν ὅλοι οἱ λυρικοί του καιροῦ του. Ὄχι. Ἡ Ποίηση τοῦ Βάρναλη ἦταν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἀρσενική, λάσια, μιὰ βολίδα ποὔπεσε μὲς στὰ στεκούμενα νερὰ τοῦ μελίπηχτου λυρισμοῦ».

«Ἡ πεῖρα τῆς κοινωνικῆς θεωρίας, γράφει ὁ Μιχαὴλ Περάνθης, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ ἀγωγή, μαζὶ μὲ μία ἐκτάκτως λεπτὴ ἕλξη πρὸς τὸ αἰσθητικὸ καὶ τὸ ὡραῖο, τὸ καλλιτεχνικὸ ὡραῖο, ποὺ ρέει στὸ αἷμα του, διαμόρφωσαν ἕνα προσωπικὸ καὶ φιλοσοφημένο λογοτεχνικὸ χαρακτῆρα, -ποὺ συγκέντρωσε τὶς ἐλπίδες γιὰ τὴν καλλιέργεια καὶ στὸν τόπο μας τῆς ἀριστερῆς τέχνης».
Πηγή
 Ilya Yefimovich Repin (Russian painter)

Τσίχλα την παρανομιάζανε στο χωριό την Αννούλα. Κι έζησε και πέθανε τσίχλα.
 Ήτανε μιας μπουκιάς ανθρωπάκι. Αδύνατη, με ψιλά κανιά, δίχως βάρος, πετούμενη. Δεν περπατούσε — πήδαγε κ έτρεχε.

Αλλά για ποιο χωριό μιλάμε;

Για έν’ από κείνα τα βουνίσια, που σκαρφαλώνουνε στην πλαγιά του βουνού κι είναι όλα τα ίδια. Όμορφα, μα φτωχά και μίζερα κι αφημένα στην τύχη τους κι από θεούς κι ανθρώπους.

Μια ρεματιά στην κατηφοριά με τις κόκκινες ροδοδάφνες και μια γιδόστρατα, που φέρνει μες από το δάσος των πεύκων στην κορφή του βουνού. 
Τόσο απόμερο, ξεχασμένο χωριό, που σχεδόν είχε κι αυτό ξεχάσει τ’ όνομά του.

Δεν του χρειαζότανε, λες και του ’πεφτε βάρος.
Αλλ’ όσο τους λείπουνε των μικρών αφτών χωριών πολιτισμός, φροντίδα και χορτασιά, τόσο τους περισσεύ’ η ψυχή. Ψυχή του λαού.
 Είμαστε στον τελεφταίο χρόνο της Κατοχής.
Το χωριό, που λέμε, βρισκότανε στα σύνορα των δυο Ελλάδων: της λεύτερης και της συνεργαζόμενης. Αλλά προς τα εδώ.

Ένα γερμανικό φυλάκιο προσπαθούσε με τους ναζήδες τους δικούς του και τους τσολιάδες τους «δικούς μας» να μποδίζει τη λευτεριά να κατέβει απ’ την κορφή του βουνού προς τα κάτου - στον κάμπο.
 Γιατί κει ψηλά στην κορφή του βουνού είχανε φωλιάσ’ οι αγωνιστές του έθνους κι ετοιμάζανε «καλά Χριστούγεννα» για τους εχθρούς.

Με την απελευθερωτικήν επιτροπή του χωριού είχανε συχνήν επαφή. Αλλά πώς; Μέσον της Τσίχλας. Ήτανε κόρη μιας φτωχιάς χηρευάμενης του χωριού, που ο άντρας της σκοτώθηκε στην Αλβανία. 
Οχτώ με δέκα χρονών η Τσίχλα. Μα γεμάτη φωνή, ξυπνάδα και μίσος εναντίον των εχθρών. Και σβέλτη και μπασμένη στη ζωή — σαν ώριμο πλάσμα — κι αδείλιαστη.
Καλός καιρός στα τέλη του Δεκέμβρη. Ήλιος και στέγνη — μα και κρύο τσουχτερό.

Η Τσίχλα μαζί μ’ άλλα παιδιά (τα σκολειά κλεισμένα!) βγαίναν έξω απ’ το χωριό σ’ ένα πλάτωμα προς το ρέμα και παίζανε μπροστά στα μάτια των Γερμανών και των τσολιάδων.

Παίζανε τόπι.

Η Τσίχλα, πάνου στο φούντωμα του παιχνιδιού, τίναζε το τόπι όσο μπορούσε μακρύτερα προς το ρέμα κι ύστερις έτρεχε, όσο μπορούσε πιότερο, να το φτάσει.

Το τόπι κυλούσε κάτου στη ρεματιά κι η Τσίχλα κυλούσε κι αυτή.

Όχι πολύ ψηλά, μέσα στο δάσος την περιμένανε κατά το μεσημέρι, κάθε μέρα δυο αντάρτες.
 Τους έδινε το μήνυμα γραμμένο ή στοματικά της Επιτροπής και ξαναγυρνούσε πίσου λαχανιασμένη (για να μην αργήσει) με το τόπι στα χέρια!

Αλλ’ αυτό το ταχτικό χάσιμο της Τσίχλας μέσα στο δάσος πονήρεψε τους «εχθρούς» ξένους και δικούς.
— Πρέπει να ιδούμε τι τρέχει, με τρόπο –γιατί το μωρό είναι πολύ πονηρό...

Αλλά δε χρειάστηκε τρόπος. 
Ο πρόεδρος του χωριού, δεξί χέρι των Ναζήδων, έκανε την τελευταία του υπηρεσία «προς την πατρίδα». Τους πληροφόρησε τι συμβαίνει.

Όταν την άλλη μέρα, παραμονή των Χριστουγέννων, η Τσίχλα ξανάκανε το «παιχνίδι» της, τρέξανε πίσω από το τόπι ναζήδες και «δικοί», σταματήσανε το τόπι τη σταματήσανε κι αυτήνε. Και την ψάξανε.
Βρήκανε χωμένο μέσα στα μαλλιά της ένα χαρτάκι.
— Έλα δω, πουλάκι μου, τη ρώτησε o πρόεδρος. Ποιος σου το ’δωσε τούτο;
— Μόνη μου το ’γραψα.
— Και τι ξέρεις εσύ από τέτοια πράματα;
— Όλοι μας ξέρουμε.
— Και τι άλλο «παιχνίδι» ξέρεις;
— Όλα. Και να τρέχω. Και να πηδώ. Και να τραγουδώ. Να σκαρφαλώνω στα δέντρα να καρπολογώ και να πιάνω πουλάκια στις φωλιές τους.
— Για σκαρφάλωσε σ’ αυτήνε την ελιά να σε ιδούμε; Η Τσίχλα βρέθηκε σ’ ένα λεπτό πάνω στο δέντρο.
— Ξέρεις, είπες, να τραγουδάς. Για πες μας κανένα «σκοπό» ν’ ακούσουμε; Ό,τι σου αρέσει.
Κι’ η Τσίχλα με λαγαρή παιδιάστικη φωνή κελάηδησε.
— «Μαύρ’ είν’ η νύχτα στα βουνά...» (Αυτό το τραγούδι ήτανε τότες το πιο συνηθισμένο τραγούδι των σκλαβωμένων Ελλήνων).

Μπαμ!, μπαμ!, μπαμ!...

Οι Γερμαναράδες κι οι τσολιάδες τη βάλανε στο σημάδι και τη σκοτώσανε σαν πουλί. Και το πουλί σωριάστηκε χάμου, μιας φούχτας σώμα κι απέραντη ψυχή.
 Η ψυχή όλης της Ελλάδας.

Περασμένα μεσάνυχτα, την ώρα που οι καμπάνες διαλαλούσανε τη γέννηση του «Σωτήρος», πέσανε ξαφνικά στο χωριό οι αντάρτες — και ναζήδες και «δικοί» κι ο πρόεδρος πλήρωσαν με τη ζωή τους το άναντρό τους έγκλημα.
Κ’ ύστερα;
Ύστερα από ένα χρόνο η «Ελευθερία» είχε κυνηγηθεί στεριάς και πελάου απ όλην την Ελλάδα. Αλλά κάθε Χριστούγεννα, μετά τα μεσάνυχτα, οι χαρούμενοι αντίλαλοι της καμπάνας δεν μπορούν να πνίξουνε το θλιβερό κελάηδημα της Τσίχλας και το κλάμα της Πατρίδας...  http://itzikas.files.wordpress.com/2012/05/image005178.jpg



Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό

Απόσπασμα απο το το βιβλίο του ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ -ΣΤΟ ΒΥΘΟ
 Στον βυθό της ψυχής των περιθωριακών ανθρώπων εισβάλει ο Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι και μας παρουσιάζει μια εικόνα οικεία για τον ίδιο, μια εικόνα που πηγάζει από τις δικές του δύσκολες εμπειρίες της αντίξοης ζωής του.
Στο υπόγειο ενός ιδιωτικού υπνωτηρίου μπορεί κανείς να βρει κάθε λογής ανθρώπους. Από αλκοολικούς και πόρνες, μέχρι ηθοποιούς και πρώην αριστοκράτες.
Όλοι βυθισμένοι σε έναν κόσμο μοναχικό και σκληρό, που οι εμπειρίες τους βυθίζουν ακόμη περισσότερο στον πάτο της αναισθησίας.



Πηγή:www.monopoli.gr
Ο «Βυθός» γράφτηκε από τον Μαξίμ Γκόρκι το 1902
-ΛΟΥΚΑΣ-Μας λες για την αλήθεια ..μα η αλήθεια δεν είναι πάντα καλή για τον άνθρωπο..δεν θεραπεύει πάντα την ψυχή.
Να σου πω ένα παράδειγμα:Eιχα κάποτε ένα γνωστό που πίστευε στη χώρα της Δικαιωσύνης..
-ΜΠΟΥΜΠΝΟΦ-Σε τι πράγμα;
-ΛΟΥΚΑΣ-Στη χώρα της δικαιοσύνης. 
Πρέπει να υπάρχει έλεγε, κάπου στη γη η χώρα της δικαιοσύνης..
Και στη χώρα αυτή έλεγε, πρέπει να κατοικούν  ξεχωριστοί άνθρωποι, καλοί άνθρωποι!
Που σέβονται ο ένας τον άλλον, που βοηθάνε ο ένας τον άλλον και όλα στη ζωή τους  είναι μέλι γάλα.
Και ο άνθρωπος αυτός όλο έλεγε να φύγει, να ψάξει να βρει αυτή τη χώρα, ήταν όμως φτωχός και δύσκολα τα 'φερνε βόλτα...κι όταν καμιά φορά τα πράγματα πηγαίνανε απο το κακό στο χειρότερο, κι έλεγες, τώρα θα πέσει να πεθάνει-ακόμα και τότε, δεν το έβαζε κάτω, χαμογελούσε κι έλεγε:
''δεν θα πάθω τίποτα!θα αντέξω!''
Λίγο ακόμα θα περιμένω και θα αφήσω αυτή τη ζωή, και θα παω στη χώρα της δικαιοσύνης..''<Μοναδική του χαρά ήταν αυτή η χώρα>
 - ΠΕΠΕΛ-Και τι έγινε; πήγε τελικά;
-ΜΠΟΥΜΠΝΟΦ-Που να παει; χα χα !
-ΛΟΥΚΑΣ-Μια φορά, στα μέρη που ζούσε, έφεραν έναν εξόριστο επιστήμονα..με βιβλία, χάρτες πολύ μορφωμένο..
Ο άνθρωπός μας λέει στον επιστήμονα ''Πες μου σε παρακαλώ, που βρίσκεται η χώρα της δικαιοσύνης, και πως μπορώ να παω εκεί;''
Ο επιστήμονας ανοίγει τα βιβλία του, βάζει κάτω τους χάρτες του, κοιτάζει, ψάχνει, πουθενά η χώρα της δικαιοσύνης..Ολες οι χώρες ήταν εκεί, εκτός απ' τη χώρα της δικαιοσύνης.
-ΠΕΠΕΛ (Χαμηλόφωνα) Ούτε ίχνος;;;
Ο Μπουμπνόφ γελάει
-ΝΑΤΑΣΑ ..Σώπα εσύ...λοιπόν παππού;
-ΛΟΥΚΑΣ-Ο άνθρωπος δεν τον πιστεύει..Πρέπει, πρέπει να υπάρχει ''λεει'' ψάξε καλύτερα, αλλιώς τα βιβλία και οι χάρτες σου δεν αξίζουν τίποτα, αν δεν μπορείς να βρεις αυτή τη χώρα..Ο επιστήμονας το πήρε κατάκαρδα.
Οι χάρτες μου, λεει, είναι ακριβέστατοι και δεν υπάρχει καμιά τέτοια χώρα πουθενά..
Ο άνθρωπος μας θύμωσε -πως είναι δυνατόν;
 Ζούσε τόσα χρόνια έκανε υπομονή, και πίστευε τόσο πολύ ότι υπάρχει..
Του είχε κλέψει τη χώρα που αγαπούσε..Λέει λοιπόν στον επιστήμονα<
Ελα δω ρε κάθαρμα. Δεν είσαι επιστήμονας εσύ..Απατεώνας είσαι...> και του ρίχνει μια μπουνιά στο μάτι(παύση). Και μετά πήγε στο σπίτι του και κρεμάστηκε..........
Ολοι μένουν σιωπηλοί..
-ΠΕΠΕΛ-Ε που να σε πάρει ο διάβολος,  μας έκανες την ψυχή μαύρη...είδες η χώρα της δικαιοσύνης;  δεν υπάρχει τελικά.. Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό
(Το κείμενο έχει μεταφερθεί αυτούσιο, απο το βιβλίο )
 
 Στο βυθό (1981)
Το 1981 ανεβαίνει για πρώτη φορά στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το έργο του
Μαξίμ Γκόρκι-Στο βυθό
 Μετάφραση: Γιώργος Σεβαστίκογλου
Σκηνοθεσία :Σπύρου Ευαγγελάτου


Φωτογραφικό υλικό, απο το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.
Ολο το φωτογραφικό υλικό/ εδώ http://www.nt-archive.gr/viewfiles1.aspx?playID=460&photoID=2629

Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

ΕΛΕΝΗ ΑΡΒΕΛΕΡ- ΓΛΩΣΣΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ .

Μάθετε να μιλάτε καλά ελληνικά !

Στην γλώσσα αυτή δικάζει ο Πανταχού 

Παρών.

Ήγγικεν οσονούπω η βασιλεία των 

ουρανών.

Κι εκεί, στου φοβερού κριτήριου τον χώρο,

ίσως δεν βρείτε μεσολαβητή και δικηγόρο,

αφού η Παναγιά μιλάει μονάχα εβραϊκά,

κι ο Παύλος τρέχει και δεν φτάνει, άρον-

άρον,

την υπεράσπιση να κάνει πολυπληθών 

βαρβάρων.

Για τον καθένα οι Άγγελοι, σε απλή 

δημοτική

έγραψαν και κρατούν κιτάπια μ’ έπαινους 

και ψόγους.

Δεν είν’ λοιπόν ανάγκη σοφούς να πείτε 

λόγους.

Η γλώσσα του παππού και της γιαγιάς αρκεί.

Μέμφομαι τον αιώνα, 2001.

Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011

ΤΟ Σύμπαν ενός ανώνυμου Συγγραφέα -Γιώργος Γραμματικάκης


Απόσπασμα απο το βιβλίο του Γιώργου Γραμματικάκη -Η ΚΟΜΗ ΤΗΣ ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ.
Στο Σύμπαν περιέχεται το κάθε τι,είπε ο Καθηγητής της Κοσμολογίας .
Ο Ηλιος ,η Σελήνη και οι ωκεανοί της γης,οι φέροντες τα ονόματα αρχαίων Θεων.
Πιο μακρυά εκτείνονται οι Αστερισμοι του Αιγόκερω και του Τοξότη.
Το Συμπαν περιέχει επίσης τους γαλαξίες και τους κομήτες,ωχρούς αστέρες νετρονίων και τα νεφελώτα ,και ακόμη, Μαρία,περιέχει, εσένα ,εμένα και λέξεις όπως ,αγάπη , ή της απουσίας....

...Η εκτόξευση τεραστίων ποσοτήτων ύλης στο διάστημα απ'την έκρηξη υπερκαινοφανούς εμφανίζεται πράξη σπάταλη. Πολύ περισσότερο, όταν για εκετομμύρια χρόνια πριν, η ύλη αυτή είχε υποστεί επίμονη πυρινική κατεργασία και περιείχε, δύσκολα να συντεθούν, στοιχεία.

"Τίποτε δεν είναι άσκοπο, τίποτε περιττό." έγραψε ωστόσο ο Αριστοτέλης' και στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό είναι παραπάνω από αληθινό. Διότι, σε μία ή περισσότερες παρόμοιες εκρήξεις οφείλουμε κι εμείς την ύπαρξή μας! Η ενδιάθετη ανάγκη του ανθρώπου να συνδεθεί με τον αστρικό κύκλο και την αιωνιότητα, συμπίπτει εδώ με την επιστημονική πεποίθηση.

[...]
Ασφαλώς, είναι μια εικόνα που υπερβαίνει τα μέτρα της καθημερινότητος: Ότι ο άνθρακας στο χαρτί του παρόντος βιβλίου, ο χρυσός που κοσμεί το λαιμό μια γυναίκας ή ο φώσφορος των ψαριών, σχηματίστηκαν στο εσωτερικό κάποιου ή κάποιων αστέρων. Και σε κάποια στιγμή απογνώσεως εκσφενδονίστηκαν στο Σύμπαν για να συλληφθούν από τον αμυδρό πρόγονο της Γης.

Το ίδιο όμως ισχύει και για τα πρωτογενή υλικά της ανθρώπινης ύπαρξης- το οξυγόνο, τον σίδηρο ή το ασβέστιο- που συνιστούν το σώμα ή το μυαλό μας. Είναι προϊόντα επίμονης αστρικής κατεργασίας. Η αυτοκτονία του άστρου που τα σκόρπισε κάποτε ως αστρική σκόνη, δε φαίνεται μια πράξη άσκοπη. 

Συγκλονιστική όσο κι αν είναι η ιδέα, εντούτοις είμαστε φτιαγμένοι από αστερόσκονη. Και τη ζωή μας, οφείλουμε στο θάνατο κάποιου άστρου...
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiC7op6hmuGw9rTev2pFZDPXujWnotu-3DP0hCUhyphenhyphen2Rz-TwyzYPYYrS8JIwU0R1JkJKeah7XaKiG22B42szNFcw2TB15xK2-vwjEWVlV4rQCvs1luAYsIqFWVIOSc5RqNeTDsogeQjccN4/s1600/anekshghta.jpg