 |
| Στην Αρχαία Ελλάδα οι πεταλούδες ονομάζονταν «ψυχές», καθώς πιστευόταν ότι είναι οι ψυχές
των νεκρών. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την πεταλούδα «σκώληκα ή καμπή», ενώ τη χρυσαλλίδα, το επόμενο δηλαδή στάδιο στάδιο μεταμόρφωσης από την κάμπια, «νεκύδαλλο», που σημαίνει «περίβλημα νεκρού». |
 | ||||||
| Η μεταμόρφωσή τους από την στιγμή της γέννησης, σε μορφή κάμπιας
(προνύμφες), είναι τεράστια. Έχουν σκωληκόμορφο σώμα και μασητικό
στοματικό τύπο, ενώ συχνά διαθέτουν μεταξοειδείς αδένες και με τα λεπτά
στρώματα μεταξιού που παράγουν, δημιουργούν ένα κουκούλι, στο οποίο
εισέρχονται και μετατρέπονται σε χρυσαλίδες.
Όταν βγαίνουν από το
κουκούλι, έχουν πλέον τη μορφή ενήλικης πεταλούδας. Οι πεταλούδες είναι φυτοφάγες και συχνά το μεγαλύτερο τμήμα τους παρουσιάζει περιπτώσεις σεξουαλικού διμορφισμού. Τα Λεπιδόπτερα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα ομοιόνευρα, στα οποία οι τέσσερις φτερούγες παρουσιάζουν όμοιες πτυχώσεις και τα ετερόνευρα στα οποία οι πίσω φτερούγες έχουν μειωμένες πτυχώσεις. |
 |
| «Υπάρχει ένας ρομαντικός μύθος σχετικά με τις πεταλούδες αλλά δεν ισχύει ότι ζουν μόλις 24 ώρες» λέει ο κ. Κούτσης κα εξηγεί: «Ο μέσος χρόνος ζωής μιας πεταλούδας είναι 8-10 ημέρες και αυτό επειδή είναι σχετικά ευαίσθητη και έχει διάφορους θηρευτές.
Αν μπορούσε κανείς να τις
προστατεύσει από τους κινδύνους που τις απειλούν, θα μπορούσαν να ζήσουν και 15 ημέρες. Πρέπει δε να ξέρετε ότι υπάρχουν και είδη στα οποία το στάδιο της πεταλούδας διαρκεί για έναν χρόνο. Τα είδη αυτά αδρανοποιούνται κατά τη διάρκεια του θέρους, επανεμφανίζονται τον Οκτώβριο με Νοέμβριο, πέφτουν σε χειμερία νάρκη και εμφανίζονται εκ νέου την άνοιξη για να ζευγαρώσουν». 
ΕΝΑ ΜΥΘΟ -ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ
Ο μύθος λεει :μια νεαρή πεταλούδα με εύθραυστο
σώμα και
ευαίσθητη ψυχή-εκεί που
πετούσε ανάλαφρα κάποιο απόγευμα, είδε ένα
αστέρι και το ερωτεύτηκε παράφορα.
Αναστατωμένη γύρισε σπίτι, λαχταρώντας να πει
στη μητέρα της ότι ειχε ανακαλύψει τι θα πει
αγάπη.
«Ανοησίες!» ήταν η ψυχρή απάντηση που εισέπραξε, <<τα αστέρια δεν έγιναν για να πετάνε οι πεταλούδες γύρω τους. >> Για βρες καλύτερα καμιά κολώνα ή κανένα αμπαζούρ για να ερωτευτείς, ήταν η ψυχρή απάντηση. Για κάτι τέτοιο δημιουργηθήκαμε. Απογοητευμένη, η πεταλούδα αγνόησε το σχόλιο της μητέρας της και άφησε τον εαυτό της να απολαμβάνει την ανακάλυψη: «Θαυμάσιο πράγμα να μπορείς να ονειρεύεσαι!». Την επόμενη βραδιά το αστέρι βρισκόταν στην ίδια θέση και η πεταλούδα αποφάσισε να ανέβει ως τον ουρανό, να πετάξει γύρω από εκείνο το ακτινοβόλο φως και να εκδηλώσει την αγάπη της.  Δυσκολεύτηκε να ξεπεράσει το πετάξει μερικά μέτρα πιο ψηλά από το κανονικό της. Αποφάσισε ότι με λίγα μέτρα προόδου καθημερινά, στο τέλος θα έφτανε στο αστέρι. Εφοπλίστηκε λοιπόν με υπομονή και ξεκίνησε την προσπάθεια να καλύψει την απόσταση που τη χώριζε από την αγάπη της. Περίμενε με λαχτάρα να πέσει το σκοτάδι και μόλις διέκρινε τις πρώτες ακτίνες του αστεριού χτύπησε ανυπόμονα τα φτερά της προς τον ουρανό. Η μητέρα της δε συγκρατούσε το θυμό της. «Είμαι πολύ απογοητευμένη από την κόρη μου», έλεγε,«όλες οι αδελφές, ξαδέλφες και ανιψιές της απέκτησαν ήδη ωραία εγκαύματα στα φτερά τους από τις λάμπες! Μόνο η θερμότητα μιας λάμπας μπορεί να θερμάνει την καρδιά μιας πεταλούδας. Θα πρεπε να εγκαταλείψεις αυτά τα άσκοπα όνειρα καινα βρεις μια εφικτή αγάπη». Θυμωμένη επειδή κανένας δε σεβόταν τα αισθήματά,της, η νεαρή πεταλούδα αποφάσισε να εγκαταλείψει το σπίτι της, αν και ενδόμυχα παραδεχόταν-όπως γίνεται συνήθως-ότι η μητέρα της είχε δίκιο. Για ένα διάστημα προσπάθησε να ξεχάσει το αστέρι και να ερωτευτεί το φως των αμπαζούρ των πολυτελών σπιτιών, το φωτισμό που τόνιζε τα χρώματα των θαυμάσιω πινάκων, τη φλόγα των κεριών που ανάβουν στους πιο ωραίους ναούς του κόσμου. Η καρδιά της όμως δεν μπορούσε να ξεχάσει το αστέρι. Αφού διαπίστωσε πως η ζωή της χωρίς την αληθινή αγάπη δεν είχε κανένα νόημα αποφάσισε να ξαναπάρει το δρόμο της προς τον ουρανό. Κάθε νύχτα προσπαθούσε να πετάει όσο το δυνατόν ψηλότερα. Τα χαράματα όμως, το σώμα της ήταν παγωμένο και η ψυχή της γεμάτη θλίψη… Στο μεταξύ,όσο μεγάλωνε, πρόσεχε όλο και περισσότερο διαδραματίζονταν γύρω της... Από εκεί ψηλά διέκρινε τις φωτισμένες πόλεις, όπου προφανώς οι ξαδέλφες, αδελφές, ανιψιές της ήδη είχαν βρει την αγάπη. Εβλεπε τα χιονισμένα βουνά,τους ωκεανούς με τα πελώρια κύματα, τα σύννεφα που ολοένα άλλαζαν σχήμα. Η πεταλούδα ερωτεύτηκε τότε ακόμα πιο πολύ το αστέρι της, γιατί την ωθούσε να αγναντεύει έναν τόσο πλούσιο και ωραίο κόσμο. Είχε περάσει αρκετός καιρός και μια μέρα αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι… Τότε έμαθε από τους γείτονες ότι η μητέρα, οι αδερφές, οι ξαδέλφες, οι ανιψιές αλλά και όλες οι πεταλούδες που είχε γνωρίσει είχαν ήδη πεθάνει στις λάμπες και στις φλόγες των κεριών και ότι είχαν καταστραφεί από την αγάπη που θεωρούσαν εύκολη. Η πεταλούδα, αν και ποτέ δεν κατάφερε να φτάσειστο αστέρι της, έζησε πολλά χρόνια και κάθε βράδυ ανακάλυπτε κάτι διαφορετικό και ενδιαφέρον, συμπεραίνοντας ότι: Καμιά φορά οι ανέφικτες αγάπες προσφέρουν πιο πολλές χαρές και απολαύσεις απ΄τις εφικτές… |
 |
Η ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΤΩΝ
Η
καθαρή ομορφιά της πεταλούδας ερμηνεύεται σε ένα μύθο των Παπάγκο.
Σύμφωνα με τον μύθο, ο δημιουργός ένιωσε θλίψη για τα παιδιά, όταν
συνειδητοποίησε ότι το πεπρωμένο τους ήταν να γεράσουν και να γίνουν
αδύναμα πλάσματα. Μάζεψε, λοιπόν, τα όμορφα χρώματα από διάφορες πηγές
όπως το φως του ήλιου, τα φύλλα, τα λουλούδια, και ο ουρανός.ΙΝΔΙΑΝΩΝ
Εξαιτίας
της ομορφιάς τους, της δύναμης της πτήσης και της πλήρους μεταμόρφωσής
τους οι πεταλούδες απαντώνται συχνά και στους μύθους των
Βορειοαμερικανών Ινδιάνων.
Σε ένα από τα πρώιμα ανθρωπολογικά άρθρα του, ο Grinnell, αναφέρεται σε μια βασική πεποίθηση των Μπλάκφουτ, ότι τα όνειρα έρχονται στον ύπνο με μια πεταλούδα.
Το σύμβολό τους για την πεταλούδα ήταν ένα σχέδιο που έμοιαζε με μαλτέζικο σταυρό με έναν βραχίονα οριζόντιο και το άλλο κάθετο.
Το σύμβολο ζωγραφιζόταν σε ένα οίκημα για να δείξει ότι το ύφος και η μέθοδος διαμόρφωσης του οικήματος διδάχθηκαν στον ιδιοκτήτη σε ένα όνειρο.
Ήταν
επίσης η συνήθεια των γυναικών της φυλής να φτιάχνουν τα μαλλιά τους
κότσο έτσι ώστε να μοιάζουν με φτερά πεταλούδας.
 Έβαλε τα χρώματα σε ένα μαγικό σακκούλι και το παρουσίασε στα παιδιά. Όταν εκείνα το άνοιξαν, οι χρωματισμένες πεταλούδες πέταξαν έξω ελεύθερες, γοητεύοντας τα παιδιά που δεν είχαν δει ποτέ τίποτα τόσο όμορφο. Οι πεταλούδες τραγούδησαν κι έκαναν τα παιδιά ακόμα πιο ευτυχισμένα. Όμως, τα πουλιά παραπονέθηκαν στο δημιουργό γιατί οι πεταλούδες ήταν τόσο όμορφες και μπορούσαν να τραγουδούν όπως τα πουλιά. Για αυτό ο δημιουργός απέσυρε από τις πεταλούδες τη δυνατότητα να τραγουδούν. Από τότε, αν και όμορφες, παραμένουν σιωπηλές. 
Επίσης, και στον ιαπωνικό μύθο της λευκής
πεταλούδας είναι εμφανής η άποψη
πως η λευκή
πεταλούδα είναι η ψυχή της γυναίκας του γέροντα,
που πέθανε
νέα και έφυγε νωρίς από τη ζωή του.
Η ψυχή επιστρέφει να οδηγήσει τον
αγαπημένο της
στο πέρα κόσμο, όταν εκείνος δεν μπορεί πια να
περιποιηθεί
τον τάφο της και να της τραγουδήσει,
όπως είχε ορκιστεί.
Η πεταλούδα εδώ δε συμβολίζει απλά την ψυχή αλλά και τη δυνατότητα επικοινωνίας της με τον αισθητό κόσμο. Πρόκειται λοιπόν για ένα σύμβολο που με την αλλεπάλληλη παρουσία του στο παγκόσμιο πλέγμα των μύθων υποδηλώνει μια σχέση ανάμεσα σε αυτή τη ζωή και την άλλη και τα στάδια μιας εξελικτικής μεταμόρφωσης.
«Ήμουν πριν άνθρωπος που ονειρεύτηκε ότι ήταν πεταλούδα ή μήπως είμαι τώρα πεταλούδα που ονειρεύεται ότι είναι άνθρωπος;» - Τσουάνγκ Τζου
Η Ψυχή σαν Πεταλούδα, Θεά Μητέρα και Διπλός Πέλεκυς
Η πεταλούδα στους παραδοσιακούς πολιτισμούς ήταν σύμβολο της ψυχής, επειδή αλλάζει από γήινη κάμπια, μέσω διάλυσης σε ουράνιο φτερωτό πλάσμα. Υποδηλώνει αναγέννηση και ανάσταση και όπως και ο διπλός πέλεκυς είναι ένα σύμβολο της Μεγάλης Θεάς.
Οι Ελληνες απεικόνιζαν την Ψυχή των νεκρών σαν μικρά φτερωτά όντα, ως πτηνά, νυκτερίδες, χρυσαλλίδες, τα οποία καλούνται και "ψυχές". Στην Ινδία μία άσπρη πεταλούδα είναι ένα πνεύμα νεκρού, ενώ στον Χριστιανισμό ήταν σύμβολο Ανάστασης, επειδή τα στάδια της ανάπτυξής της είναι ζωή, θάνατος και Ανάσταση. Μερικές φορές απεικονίζεται στο χέρι του Χριστού. Από τις Μυκήνες του 1500πΧ, προέρχεται αυτή η πεταλούδα, που αντιπροσωπεύει την Μεγάλη Μητέρα. Οπως και εκείνη, έτσι και η πεταλούδα, περιέχει μέσα της όλες τις προηγούμενες ενσαρκώσεις, και την υπόσχεση των μελλοντικών γεννεών. Το σχήμα θυμίζει τον Μινωικό διπλό Πέλεκυ. |
 |
| Από τις Μυκήνες του 1500πΧ, προέρχεται αυτή η πεταλούδα, που
αντιπροσωπεύει την Μεγάλη Μητέρα.
Οπως και εκείνη, έτσι και η πεταλούδα, περιέχει μέσα της όλες τις
προηγούμενες ενσαρκώσεις, και την υπόσχεση των μελλοντικών γεννεών. Το
σχήμα θυμίζει τον Μινωικό διπλό Πέλεκυ. Από την Μινωική Κρήτη σε σφραγιδόλιθο βλέπουμε αυτήν την πεταλούδα, με απλωμένα φτερά, που έχουν σχήμα ματιού και συμπληρώνονται κάτω από τρείς ομόρροπες καμπύλες γραμμές. Το σώμα είναι ατρακτόσχημο, με λεία επιφάνεια. Επίσης έχουν βρεθεί πεταλούδες σε σφραγίδες στα Γουρνιά, στην Κνωσό, στην Αγ. Τριάδα, στο Ρούτσι της Πύλου. Ο Evans τονίζει την συμβολική σημασία της παράστασης της πεταλούδας, όπως και της χρυσαλλίδας, για την Αθανασία της Ψυχής. Πιστεύει ακόμη ότι οι σφραγίδες με πεταλούδες κατέχουν μαγική δύναμη, για την προφύλαξη από τα πνεύματα. |
 |
| Οι παραστάσεις πεταλούδας και μέλισσας στα χθόνια ιερά του Catal Huyuk, αφήνουν να εννοηθεί το αρχικό συμβολικό νόημα του κύκλου της ζωής και του θανάτου που υπόκειται στις μορφές αυτές.
Σε ένα δακτυλίδι από την Λακωνία, το οποίο βρέθηκε το 1889 στον θολωτό τάφο του Βαφειού, εικονίζονται δύο μορφές μία αντρική (σκιρτητής-θυρσοτινάκτης) και μία γυναικεία (χορεύτρια-νύμφη), σε οργιαστικό χορό. (Στάθης Βάλλας, Μινω-Μυκηναικός Διόνυσος). Στα αριστερά του άνδρα υπάρχει ένα δένδρο και πάνω από τον ώμο της γυναίκας υπάρχει μικρό έντομο, που ο Evans το χαρακτήρισε "χρυσαλλίδα"*. Το παράξενο είναι, ότι υπάρχουν δύο στίγματα πάνω από το κεφάλι της Νύμφης** που μοιάζουν με κεραίες "Κερα'ί'ς Νύμφη". Ο Ησύχιος μας δίνει το πολύτιμο ότι Κερα'ί'ς είναι η κορώνα, ένα είδος στεφανιού.Φαίνεται ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κεραία και στο στεφάνι και ότι πιθανόν το ζευγάρι θα επιδοθεί στο Μυστήριο του Ιερού Γάμου. Αν παρατηρήσουμε καλύτερα, στο κεφάλι της Νύμφης φαίνεται μία μεταμόρφωση. Το μακρόσυρτο πρόσωπο, στο οποίο τα αναγνωριστικά μέρη λείπουν σχηματίζει ένα σώμα εντόμου, πεταλούδας ή μέλισσας. Ο Evans αναφέρει ότι πάνω από το κεφάλι της χορεύτριας διακρίνεται μία χρυσαλλίδα. Επειδή και η χρυσαλλίδα είναι στην πραγματικότητα μία νύμφη, που εξέρχεται σε νέα μορφή ζωής, μέσα από ένα αραχνο'ύ'φαντο πέπλο (αιγίς), σαφώς καθαρή και αμίαντη. Δίπλα από την χρυσαλλίδα είναι ένα στάχυ, που συμβολίζει την γονιμότητα, την ευ-καρπία. |
 |
Στη "Φωνή της Σιγής", που η Ε.Π.Μπλαβάτσκυ μετέφρασε,- μεταφέροντας έτσι στην Δύση αποσπάσματα από το "Βιβλίο των Χρυσών Κανόνων", ένα αρχαίο έργο της Ανατολής, που ήταν γραμμένο στην Ιερατική γλώσσα "Senzar"-, συναντάμε την ίδια αντίληψη για την Ψυχή σαν Πεταλούδα. "Παρασυρμένη πρός την εκτυφλωτική φλόγα της λάμπας, η νυχτερινή πεταλούδα είναι καταδικασμένη να χαθεί μες το πηχτό λάδι. Η αστόχαστη ψυχή, που αφήνει κάθε ευκαιρία να αγωνιστεί με τον δαίμονα της πλάνης, τον σαρκαστικό, θα ξαναγυρίζει πάλι πρός την γή, σκλάβα του Mara (η προσωποποίηση του πειρασμού, αυτό που σκοτώνει την Ψυχή) Κοίτα τις λεγεώνες τις ψυχές! Παρατήρησε πως περιπλανιούνται πάνω από την τρικυμισμένη θάλασσα τηs ανθρώπινης ζωής, πως αιμόφυρτες, εξαντλημένες, με σπασμένες φτερούγες, πέφτουνε η μία ύστερα από την άλλη μές τα φουσκωμένα κύματα. (Φωνή της σιγής, σελ. 19, εκδ. Θεοσοφική Εταιρία)" Πηγές πληροφοριών - Λεξικό των Συμβόλων, Τζ. Κούπερ, Πύρινος Κόσμος. - Η Φωνή της Σιγής, Ε.Π.Μπ. , εκδόσεις Θεοσοφική Εταιρεία. |
 | |
| Οποιος κι αν είναι ο μύθος και ο συμβολισμός της Πεταλούδας Για μένα πεταλούδα σημαίνει <<Ζωή- Ελεύθερη Ψυχή>> Επιμέλεια κειμένου, Μαρία Λαμπράκη Αχ, πεταλούδα της φωτιάς |
